O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi munira Jo’raqulovna Allayeva, Ziyovuddin Zaynutdinovich Hakimov, Soloy Ro’zimamatovich Ismailov, Salohiddin Djo’rayevich Aminov, Tollibay Boltayevich Mustanov

Nojo'ya ta'sirlari
Allergik reaktsiyalar, kamdan-kam – diareya, qabziyat, 
oshqozonda noqulaylik sezish, ko'ngil aynishi. 
Dozani oshirib yuborish
. Simptomlari: giperurikuriya va giperurikemiya. 
Davolash:
preparat qabulini to'xtatish, simptomatik terapiya. 
Ehtiyotkorlik choralari.
Mukovistsidoz munosabati bilan Kreon® 25000 
preparatini uzoq vaqt qilayotgan bolalar muntazam ravishda mutaxassis 
nazoratida bo'lishi lozim. 
Dori vositalari bilan o'zaro ta'siri.
Ma'lumotlar yo'q. 
Alohida ehtiyot choralari.
Pankreatin preparatlarini yuqori dozalarda qabul 
qilayotgan mukovistsidoz bilan kasallangan bemorlarda chambarak ichak, 
ko'richakda striktura va yo'g'on ichak yallig'lanishi kuzatilgan. «hodisa-nazorat» 
usuli bilan o'tkazilgan tadqiqotlar natijasida Koen 25000 preparati va 
fibrozlovchi kalonopatiya yuzaga kelishining o'zaro bog'liqligidan dalolat 
beruvchi ma'lumotlar olinmagan. Mukovistsidoz bilan kasallangan bemorlarda 
yo'g'on ichak zararlanishi oldini olish ehtiyot choralarini ko'rish maqsadida, 
ayniqsa bemorlar sutkasiga 10000 lipaza birlik/kg dan qabul qilayotgan hollarda 
hamma g'ayrioddiy simptomlar yoki qorin bo'shlig'ida o'zgarishlar nazorat qilib 
turilishi lozim. 
10.Diuretik vositalar. Bachadon mushaklariga ta’sir etuvchi vositalar 
10.1.Diuretik vositalar
 
Bu guruh moddalar organizmdan peshob ajralishini kuchaytirib, 
to‘qimalar va seroz bo‘shliqlardagi suyuqliklarni kamaytiradi (assit, gidrotoraks, 
gidroperikard va boshqalar). Peshob haydovchi vositalar asosan organizmda 
suyuqlikni to‘planib qolishi bilan kechadigan xastaliklarda (surunkali qon 
aylanish yetishmovchiligida, nefrotik sindrom, jigar sirrozi), xafaqonlik, 

---

- 577 -
glaukoma va boshqalarda qo‘llaniladi. Bundan tashqari turli xil zaharlanishlarda 
zaharni tezroq chiqarish maqsadida ham ishlatiladi. M-n: boshqariladigan qon 
suyultirish bilan birgalikda peshob ajralishini jadallashtirish. Peshob haydovchi 
vositalarning bunday ta’siri peshobni hosil bo‘lishi jarayoniga ta’sir 
ko‘rsatishlari bilan bog‘liq. Peshob hosil bo‘lishi 3 jarayondan iborat: filtratsiya, 
reabsorbsiya va sekretsiya.
Diuretik vositasi ta’sirida peshob ajralishini kuchayishi ularning buyrakga 
tanlab ta’sir qilishi va birinchi navbatda Na
+
va u bilan bog‘liq Cl
- 
va suvning 
buyrak kanalchalaridan so‘rilishini kamayishi bilan bog‘liqdir. Reabsorbsiyani 
kamaytirishni yo naychalar epiteliysi holatini susaytirish, yoki kanalchalar 
ichidagi suyuqlikning osmotik bosimini oshirish hisobiga amal oshirish 
mumkin. Ma’lumki, peshob hosil bo‘lishi neyrogumoral omillar nazoratida 
bo‘ladi. Ayniqsa, gormonlarning (vazopressin-antidiuretik, aldosteron-
mineralkortikoidlar) ahamiyati katta (yurak bo‘lmachasidagi-(”natriy uretik omil 
”)).
Ta’sir mexanizmiga qarab diuretiklar 2ga bo‘linadi:
1.
Buyrakning peshob hosil qilish funksiyasiga bevosita ta’sir etuvchi vositalar. 
2.
Peshob hosil bo‘lishining gormonal boshqarilishiga ta’sir etuvchi vositalar . 
 
Hozirgi zamon peshob kuchaytiruvchi vositalar quyidagi guruhlarga 
bo‘linadi:
I.
Buyrak naychalari epiteliysiga bevosita ta’sir etuvchi diuretiklar: 
1.
Molekulasida sulfanilamid guruhi bo‘lgan moddalar. 
a)
tiazidlar: