Chizma 9 для Шарка indd

8-
grafik ish.
Kompyuter grafikasi.
o‘qituvchining tavsiyasiga binoan, kompyuterda amaliy mashqlarda bajarilgan 
detallarning tasvirlari chop etilib, 8­graflk ish sifatida taqdim etilishi mum
-
kin.
34.3-chizma.
34.4-chizma.
34.1-chizma.
34.2-chizma.

---

92
1- ILOVA
CHIZMACHILIK FANIDA QO‘LLANILADIGAN BA’ZI ATAMALARGA 
LUG‘AVIY MA’LUMOTLAR
Burtik
– asosan vallardagi halqasimon chiqiq silindrik tayanch sirt, o‘qi 
yoki vallarning surilishiga to‘sqinlik qiladi, masalan, tirsakli vallardagi qalin-
lashgan halqasimon sirtlar bo‘rtiq ham deyiladi.
Galtel
– (nemischa hohkenli – o‘yilgan joy, chuqurcha tarnov) mashina 
detallari, quyma qoliplardagi ichki va tashqi burchaklarining yumaloqlanadi-
gan joylari. galtel materiallarining keskin o‘tish joylari, masalan, kichik kesim 
(val)dan katta kesim (val)ga o‘tish mustahkamligini oshiradi. Ichki kuchlanish-
larni kamaytiradi. Diametri kichik valdan diametri katta valga o‘tish joyida 
hosil qilingan galtel radiusi halqa sirti (tor)ning bir bo‘lagi (28.4-chizma, a).
Darcha
– texnik talablarga ko‘ra, masalan, quvur valda bir tomonlama 
to‘rtburchak shakldagi qirqib ochilgan joy (28.4-chizma, a).
Liska
– texnik talabga binoan, masalan valning biror bir qismida geomet-
rik o‘qiga paralel tekislik bilan qirqilgan joy (qism)taqir ham deyiladi (28.4-
chizma, a).
Shponka
– (nemischa. shpon) shponkali birikma detali. shkiv, g‘ildirak va 
boshqalarning gupchagidagi pazlar va val tanasiga o‘rnatiladi. shponkaning 
prizmatik, ponasimon, segment turlari bor (23.2-chizma. a)
Shplint
– (nemischa shplint) – mashina detali. Deyarli o‘rtasidan yarim ayla-
na qilib egilgan sim sterjen, mashinalarning kichik kuch tushadigan qismla rini 
biriktirishda, shuningdek gaykaning o‘z-o‘zidan buralib ketishidan saqlaydi.
Shtift
– (nemischa shtift) – mashinaning ikki detali qo‘zg‘almas qilib birik-
tiriladigan yoki detallar yig‘ishda mahkamlanadigan silindrik yoki konussimon 
sterjen (23-chizma, b).