Chizma 9 для Шарка indd

Detalning eskizi va uning texnik rasmi izometrik yoki frontal 
dimetriyada bajariladi. 
Texnik rasm nimaga asoslanib chiziladi?
A. Perspektivaga. 
B. Aksonometriya turlaridan biriga. 
C. Ixtiyoriy.
D. Masshtabga.
18-§. CHIZMALARDA SHARTLILIK 
VA SODDALASHTIRISH
standart bo‘yicha ruxsat etilgan shartlilik va soddalashtirishlar hisobiga de-
talning ko‘rinishlari sonini kamaytirish mumkin. sizlar diametr 

, kvadrat
belgilarini tatbiq etishni yaxshi o‘zlashtirib oldingiz. Bunday belgilar ishtiroki-
da ba’zi detallarni bitta ko‘rinishda chizishni ham bilasiz. Masalan, 18.1-chiz-
ma, 
a 
da detal uchta ko‘rinishda berilgan. Uni 18.1-chizma, 
b 
dagidek kesim va 
mahalliy qirqim shartli belgilarni qo‘llab, bitta ko‘rinishda tasvirlash mumkin. 
Tekis detalning qalinligini «s.2» ko‘rinishda yozib (18.2-chizma) qo‘yilishi 
sizga ma’lum. Ba’zi detallarda bir xil kattalikdagi elementlar ko‘p uchraydi. 
Masalan, silindrik teshiklar bunga misol bo‘ladi. Ulardan bittasining o‘lchami 
qo‘yilib, teshiklar sonini ko‘rsatish kifoya (18.3-chizma). Bundan tashqari, te-
shiklardan bittasini chizib, qolganlarining o‘rinlari ko‘rsatilishi mumkin (18.4-
chizma). Bir xil uzunlikdagi detallarning ikkita uchi tomonlari tasvirlanib, eng 
uzun joyi bir-biridan to‘lqinsimon ingichka chiziqda ajratib qo‘yiladi va o‘sha 
joyning butun uzunligi o‘lchami ko‘rsatiladi (18.5-chizma). Bunday tasvirlash-
da chizma masshtabini o‘zgartirishga hojat qolmaydi.
18.1-chizma.
ø
20
ø
30
20
18
18
17

---

40
18.6-chizma.
18.2-chizma. 18.3-chizma. 18.4-chizma.
18.5-chizma.

---

41