‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

va nima uchun amalga oshiriladi degan savollarga javob topish
lozimdir.
FQTda amalga oshiriladigan funksiyalar o ‘zlarining mohiyati
jihatidan beshta guruhga bo‘linadi.
8 5

---

7.5. FQTda xarajatlarni kalkulyatsiyasi b»‘yicha turkumlasb
va ulami funksiyalar b»‘yicha taqsimlash
Amaldagi tartibda xarajatlar kalkulyatsiyasi bo'yicha quyidagi
gurulilarga b o ‘linadi:
1) xom ashyo va materiallar;
2) sotib olingan mahsulotlar, yarim fabrikatlar, korxona va
tashkilotlarga ishlab chiqarish xarakteridagi ko'rsatilgan xizmatlar;
3) texnik maqsadlar uchun ishlatiladigan yoqilg‘i va quwatlar
(energiya);
4) ishlab chiqarish xodimlarining asosiy ish haqi;
5) ishlab chiqarish xodimlarining qo‘shimcha ish haqi;
6) ijtim oiy sug‘urtaga ajratmalar;
7) jihozlarni ushlab turish va ekspluatatsiya qilish xarajatlari;
8) s e x xarajatlari;
9) umumzavod xarajatlari;
10) brak b o‘lganligi uchun yo'qotishlar;
11) ishlab chiqarishga oid bo‘lmagan xarajatlar.
U shbu xarajatlaming turlari ishlab chiqarish, xizmat ko‘r-
satish v a ish bajarish sohalariga mos ravishda o'zgarishlari
mumkin. FQTda har bir xarajatning turlarini yana bo‘laklarga
b o ‘lib o ‘ rganiladi. Buada qayerda xarajatlarni qisqartirish
mumkinligini aniq belgilasa bo‘ladi.
FQ T da xarajatlarni samarali o ‘rganish uchun ulami o ‘zga-
ruvchan va o ‘zgarmas guruhlarga bo‘lish mumkin. 0 ‘zgaruvchan
xarajatlarni qisqartirish masalasi k o ‘tarilsa, har bir mahsulotni
ishlab chiqarish jarayoni o ‘rganilishi lozim. Agar o ‘zgarmas
xarajatlarni kamaytirish vazifasi qo'yilsa, unda butun korxona