Tabiiy tolalarni dastlabki ishlash texnologiyasi

Tuzuvchilar: M.M.Ochilov
- TTYESI,“Tabiiy tolalarni dastlabki ishlash

texnologiyasi” kafedrasi dotsenti, PhD.

F.N.Sirojiddinov 
- TTYESI,“Tabiiy tolalarni dastlabki ishlash 

texnologiyasi” dotsenti, PhD. 

N.M.Axmatov 
- TTYESI,“Tabiiy tolalarni dastlabki ishlash 

texnologiyasi” assistenti. 

Taqrizchilar: 
M.R.Muminov
-
 
“Paxtasanoat ilmiy markazi” AJ
mutaxassisi, PhD.
 

M.E.Ruzmetov 
-
 
Tabiiy tolalarni dastlabki ishlash
texnologiyasi” professori, PhD 
Uslubiy qo‘llanma TTYESI o‘quv-uslubiy kengashining 2021 yil.
dagi -sonli qarori bilan nashrga tavsiya qilingan.
 

---

Kirish 
Mamalakatimiz iqtisodiyotida paxtachilik va paxta tozalash sanoatining 
salmog‘i katta. Paxtachilik sohasini rivojlantirish, paxta tozalash korxonalarini
modernizatsiyalash va texnik kayta jihozlash, ishlab chiqarish va paxta
xomashyosini qayta ishlash rentabelligini, shuningdek, ishlab chiqariladigan
mahsulotlarning raqobatbardoshliligini oshirish bо‘yicha kompleks chora-
tadbirlar amalga oshirilmoqda.
Paxtachilik tarmogini boshqarish tizimini tubdan takomillashtirish, yuqori
qo‘shilgan qiymatli raqobatbardosh va sifatli tayyor mahsulot ishlab
chiqarishni kengaytirish, ularni yirik xorijiy bozorlarga yanada olib chikish, 
2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta 
ustuvor yunalishi bo‘yicha Xarakatlar strategiyasida belgilangan vazifalarni 
izchil amalga oshirish maqsadida shuningdek, O‘zbekiston Respublikasida 
ma’muriy isloxotlar konsepsiyasiga muvofik “Paxtachilik tarmog‘ini boshqarish 
tizimini tubdan takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida” qaror qabul qilindi.
Shunga asosan О‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2020 yil 
22 iyunidagi 397 sonli Paxta-tо‘qimachilik ishlab chiqarishini yanada rivojlantirish 
chora-tadbirlari tо‘g‘risidagi qaroriga asosan 96 ta paxta-tо‘qimachilik ishlab 
chiqarish va klasterlari faoliyat yuritadi. 
Zamonaviy yuqori unumli uskunalar va ilg‘or ishlab chiqarish
texnologiyalarini joriy qilish, sohaga investitsiyalar jalb etish, xom ashyoni
qayta ishlashga beruvchi sifatida paxta tozalash korxonalariga ular tomonidan
paxta-tukimachilik klasterlari tizimida faoliyatni amalga oshirish, ilmiy-texnik va
tajriba-eksperimental tadqiqotlarni rivojlantirish, sohaga innovatsion goya,
ishlanma va texnologiyalarni joriy etish belgilangan. 
Bunday ishlarni talabalar "Mashinalarni loyihalash asoslari" fanini 
mukammal o‘zlashtirishlari zarurdir. Har bir amaliy mashg‘ulot ishiga talaba 
bеrilgan adabiyotlarga asosan tayyorgarlik qilishi kеrak. Talabaning oldiga 
qo‘yilgan savollarga u amaliy mashg‘ulot ishida javob topishi mumkin.
Amaliy mashg‘ulot ishidan so‘ng talaba chizmalarni bajargan holda 
mashinalarga quyiladigan texnologik talablarni, uskunalarning asosiy ishchi 
qismlarini hisobi bajariladi. Yakunniy xulosalar aniq va qisqacha bajarilishi kеrak. 
Amaliy mashg‘ulot ishini bajarish kafеdra qoshidagi kichik paxta tozalash 
korxonasining ekspеrimеntal va ishlab chiqarish uskunalarini o‘rganib boriladi.