Iv bob. Aholi statistikasi

 Ўзбекистон Республикаси Давлат статистика қўмитаси маълумотлари
66

---

Shunday qilib, m a’lum kundagi aholining yosh tarkibini bilgan holda, 
bir, ikki, uch va h.k. yildan keyingi ularning sonini hisoblash mumkin 
(migratsiyani hisobga olmagan holda).
M a’lumki, aholi punktidagi 5 yoshdagi bolalar soni 1 sentyabr 2009 
yilda 4000 kishi, 6 yoshdagilar esa - 4150 kishi bo‘lgan. 7 va 8 yoshdagi 
bolalarning 1 sentyabr 2011 yildagi sonini hisoblaymiz. Bolalar soni 
haqidagi 
ma’lumotlarni 
va 
xar 
bir 
yoshdagilarning 
yashash 
koeffitsientlarini jadvalga ko‘chiramiz:______________________________
YOsh
, Х yil
01.09.2009 y.da
bolalar soni,
kishi
Yashash
koeffitsient-lari
01.09.2010 y. bolalar
soni, kishi
01.09.2011 y. bolalar
soni, kishi
5
4000
0,99940
6
4150
0,99942
4000x0,99940=3998
7
0,9947
4150x0,99942=4148
3998x0,99942=3996
8
0,99951
4148x0,99947=4146
Bunda, Х - yosh gruppasi
Х - yoshda vafot etganlar soni
Ax - shu yoshdagi o ‘rtacha aholi soni
Shu formula asosida aholining ma’lum jins, ijtimoiy, kasbiy va boshqa 
gruppalari bo‘yicha vafot etish koeffitsienti hisoblash mumkin. Bunda Х 
shu gruppa aholini ifodalaydi.
«A» shahridagi 30-34 yoshdagi erkaklarning o ‘rtacha yillik soni 
16504 kishi. Shu yoshlardan yil davomida 8202 kishi vafot etgan. 30-34 
yoshdagi erkaklar orasida vafot etganlar koeffitsientini hisoblaymiz.
Vafot etish K
30-34 yoshdagi erkaklar=82/16504 x 1000%0=5%0
Shunday qilib, shahardagi 0-34 yoshli erkaklarning har mingtasidan 5 
tasi vafot etgan.
Bolalar (go‘dak bolalar) vafot etish koeffitsienti - 1 yoshga etmasdan 
vafot etgan bolalar vafoti darajasini ifodalaydi. 1 yoshga etmagan 
go‘daklarning hayoti ancha xavfli bo‘lgani uchun bu ko‘rsatkichning 
alohida hisoblanadi.
Bolalar vafot etishi K‘=(VE0/T0+VE1/T 1)x 1000%0;
Bunda, VE0 - bu yildan oldingi yilda 1 yoshga etmasdan vafot 
etganlar soni
T0 - bu yildan oldingi yilda tug‘ilganlar soni
67

---

VE1 - bu yilgi 1 yoshga etmasdan vafot etganlar soni 
T1 - bu yil tug‘ilganlar soni
Viloyatda 2009 y. - 20 ming, 2010 y. - 18 ming bola tug‘ilgan. 2004 
yilda xammasi bo‘lib 1 yoshgacha bo‘lgan bolalardan 620 bola vafot 
etgan. Shulardan 450 tasi 2003 yilda tug‘ilganlar.
U holda,
Bolalar vafot etishi K‘=(450/20000+170/18000)x1000%0=31,9%0 
Demak, 2009 va 2010 yilda tug‘ilgan bolalarning xar mingtasidan 
tahminan 32 tasi bir yoshga etmasdan vafot etgan.
Bu ko‘rsatkich xalqaro statistikada aholining turmush darajasini, shu 
jumladan, tibbiy xizmat darajasini (bola 1 yoshga etguncha tibbiy xizmat 
xodimlari hisobida turadi) ifodalovchi ko‘rsatkich sifatida qaraladi.