Тоғ олди ярим чўЛ (адир) яйловларидан оқилона

5.
 
ЮҚОРИ ҲОСИЛЛИ ЯЙЛОВ АГРОФИТОЦЕНОЗЛАРИНИ 
ЯРАТИШ ТЕХНОЛОГИЯСИ 
Чўл-яйлов чорвачилигида озуқа ишлаб чиқаришни интенсивлаштириш 
бевосита яйловларни фитомелиорациялаш орқали юқори ҳосилли яйлов 
агрофитоценозларини барпо қилиш боғлиқ. Ушбу чора-тадбирни амалга 
оширишда муваффақиятга эришишни ўз навбатида маълум тупроқ-иқлим ва 
фитоценотик шароитларга эга чўл минтақасининг маълум ҳудудларида 
фитомелиорант ўсимликларнинг ўзига хос эколого-физиологик хусусиятларини 
ҳисобга олган ҳолда барча агротехник тадбирларни ўз вақтида ва сифатли қилиб 
бажариш билан боғлиқ. 
Агротехник тадбирларнинг яйловларни яхшилаш технологияси тизимидаги 
асосий вазифаси-тупроқда керакли миқдорда намликни жамғариш, уруғларнинг 
униб чиқиши учун қулай шароит яратиш, майсаларнинг юқори яшовчанлигига 
эришиш, уларнинг маҳаллий абориген ўсимликлар билан ўзаро рақобатини 
юмшатиш, меъёрида ўсиб-ривожланишини, юқори биологик ва озуқа массасини 
тўплашларига эришишдан иборатдир.
Юқори ҳосилли яйлов агрофитоценозларини яратиш технологияси комплекс 
агротехник тадбирлари жумласига қуйидаги элементларни киритиш мумкин: 
майдон танлаш, тупроққа ишлов бериш ва экинларни жойлаштириш, экишнинг 
оптимал муддатлари, уруғ сарфи меъёрлари, экиш усули ва техникаси, уруғларни 
тупроққа қадашнинг оптимал чуқурлиги ва экинларни парваришлаш. 
Майдон танлаш.
Юқори ҳосилли яйлов агрофитоценозларини яратишда
майдонни тўғри танлаш муҳим аҳамиятга эга. Майдон танлашда тупроқ, 
гидрологик, иқлим ва яйлов хусусиятларини ҳисобга олиш лозим. Яйлов 
агрофитоценозлари биринчи навбатда инқирозга учраган, ўсимлик қоплами 
сийраклашиб кетган, антропоген ва техноген омилларнинг кучли тазйиқига 
учраган яйлов худудларида барпо қилиниши лозим.
Агрофитоценозларни тупроқнинг шўрланиш даражаси 2,0-2,5% бўлган ва ер 
остки сизот сувлари 5-30 м чуқурликда бўлган худудларда ҳам яратиш мумкин. 
Юқори ҳосилли яйлов агрофитоценозларини чорва ҳайвонлари қишлайдиган 
отарларга яқин жойларда барпо қилиш мақсадга мувофиқ бўлади, чунки сунъий 
яратилган юқори ҳосилли яйлов агрофитоценозларида қишки мавсумда ҳам
озуқа етарли миқдорда бўлади, ноқулай ва совуқ ҳарорат мавжуд бўлган қишки 
мавсумда 
ҳайвонлар 
озуқа 
излаб 
узоқ 
масофаларга 
кетмасдан, 
агрофитоценозлардан узоқлашмайди. 

---

26