Амалий машғулот

ЭТИОЛОГИЯСИ. 
Қизамиқни фильтрланувчи вирус чақиради. У касаллик юққан организмда 
ривожланиб узоқ муддат сақланмайди. Вирусни қондан, юқори нафас 
йўлларининг шиллиқ суюқлигидан, кўз ёшидан яширин давр, продромал давр ва 
тошмали даврнинг дастлабки кунлари ажратиши мумкин. Бу қўзғатувчи 
таркибида РНК бўлиб, порамиксовируслар туркумига киради. Қизамиқ вирус 
организмда патоген хусусияти пасайиб аттенуацияланиш хоссасига эга. Худди шу 
хусусияти, тирик қизамиқни тирик вакцинани яратиш учун асос бўлиб хизмат 
қилди. Бу борада П.Г.Сергеев, Э.В.Смирнов, В.И.Иоффе, В.М.Жданов, 
М.П.Чумаков, Д.Эндерс ва С.С.Махсумовларнинг илмий изланишларини эслаш 
мумкин. Вирусли лейкоцитларда, ачитқида, уруғланган тухум, товуқ хомиласида 
сингари фақат тирик тўқималарда ўстириш мумкин. 
Вирус ташқи мухитга ўта чидамсиз бўлиб, тезда халок бўлади. 
Вируснинг бир қанча хусусиятлари бор. 
1.
Вирус учувчанлик хусусиятига эга бўлиб, касалликни кенг тарқалишига 
олиб келади. 
2.
Вирус доимий антигенлик хусусиятига эга бўлиб, универсал вакцина 
унинг хохлаган штаммидан, дунёнинг хар нуқтасида вакцина тайёрлаш 
имконини беради. 
3.
Вирус контрол хусусиятига эга, лекин лимфоид тўқима, РЭС 
хужайралари, нафас йўллари ва асаб системаси хужайраларини кўпроқ 
шикастлайди. 
4.
Шикастланган тўқималарда 5 – 7 кун мобайнида вирусни цитопатоген 
таъсири кузатилиб пролефератив жараёнлар кетади ва кўп ядроли гигант 
(Уортин – Финкельдей хужайралари) пайдо бўлади. Бу хужайралар 
қизамиққа хос махсус патоморфологик белги бўлиб хисобланади. 
5.
Қизамиқ вируси ўзгарувчанлик хусусиятига эга. Унинг термосезгир 
мутанти (t s) ва интерференцияланувчи дефектли бўлакчалари (ИФБ – 
ДИЧ) хосил бўлиб, улар персистирланувчи инфекция ривожланишига 
сабабчи бўладилар. Хозирда ВИЧ вирус таъсирида суст ўткир склерозга 
олиб келувчи панэнцефалит ёки чалғитувчи склерознинг айрим 
турларига ўхшаш суст ўткир ёки сурункали жараёнларини келтириб 
чиқариши аниқланган. Қизамиқнинг вирусларини бошқа системали 
касалликларга алоқаси борлиги хозир хам ўрганиляпти.