Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги заҳириддин муҳаммад бобур номидаги

1-jadval 
Tajriba dalasi tuprog‘ining agrokimyoviy ko‘rsatkichlari (2020 y.) 
Kes
ma
№
 
Chu 
qur 
lik 
Gu 
mus 
% 
Umumiy, % 
Harakatchan, mg/kg 
Karb
onatl
ar 
SO
2
 
Gips 
SO
4 
%
 
N 
P
2
O
5
K
2
O 
N-NO
3 
P
2
O
5
K
2
O 
K-1 
0-22 
1,12 
0,074 
0,215 
1,70 
11,24 
37,2 
305 
7.60 
0.156 
22-37 
0,87 
0,044 
0,195 
1,53 
9,0 
33,64 
252 
7.42 
0.099 
37-58 
0,75 
0,039 
0,144 
1,19 
7,74 
30,32 
223 
7.66 
0.115 
58-103 
0,63 
0,031 
0,118 
0,87 
9,73 
28,98 
215,5 
7.63 
0.123 
103-130 
0,34 
0,025 
0,075 
0,77 
9,24 
26,32 
203 
7.66 
0.139 
Tajriba dalasining oziq elementlarining harakatchan shakllari 0-22 va 22-37 
sm haydov qatlamida N–NO
3 
11,24-9,0 mg/kg, P
2
O
5 
37,2-33,64 mg/kg va K
2
O 
305-252 mg/kg ni tashkil etadi. 
Tuprog‘i sho‘rlanmagan va bu tuproq suv o‘tkazuvchanligi, yumshatishni 
murakkabligi bilan farq qiladi. Tajriba dalasi azot va fosfor bilan yetarli darajada 
ta’minlanmagan. Ma’dan va organik o‘g‘itlar qo‘lanilsa, dala ekinlaridan yuqori 
hosil yetishtirish mumkin. 
Tadqiqot natijalarining ilmiy ahamiyati KAS va karbamid o‘g‘itlari asosida 
tayyorlangan suspenziyalarni maqbul me’yorlarining g‘o‘za rivojlanish 
davrlarida barg sathiga bog‘liq holda paxta hosili va sifatiga ta’sir etishi ilmiy
asoslanganligi bilan izohlanadi.
Karbamid asosida tayyorlangan suspenziyalarni fermer xo‘jaliklarida yuqori 
va sifatli hosil olish uchun g‘o‘zaning 2-3 chinbargli, shonalash va gullash davri 
boshida qo‘llashning maqbul me’yorlari ishlab chiqilganligi va barg orqali 
qo‘llash bo‘yicha tavsiyalar berilgan. 
97 

---

G‘o‘za parvarishida ma’dan o‘g‘itlardan tayyorlangan karbamid-ammiakli 
selitra suspenziyasi takomillashtirilgan agrotexnologiyalari asosida g‘o‘zani 
barg orqali oziqlantirishda qo‘llanilib, 2019-2020-yillar mobaynida Andijon 
viloyati Ulug‘nor tumani Oqtom massivining “Marjon yer” fermer xo‘jaligida 
30 gektar g‘o‘za yetishtiriladigan maydonlarda joriy etilgan. Natijada KAS 
o‘g‘iti 6,0 l/ga me’yorda tayyorlangan suspenziyadan g‘o‘zani 2-3 chin bargli 
davrida qo‘llanilganda nazoratga nisbatan 2,0 s/ga qo‘shimcha hosil olingan. 
G‘o‘zani shonalash davrida KAS 8,0 l/ga qo‘llanilganda yuqori paxta hosili 
nazoratga nisbatan 2,4 s/ga qo‘shimcha xosil olingan. G‘o‘zani gullash davri 
boshida KAS 9,0 l/ga qo‘llanilganda, nazoratga nisbatan (30,4 s/ga) qo‘shimcha 
paxta hosili 3,0 s/ga ortib, natijada rentabellik darajasi 15% ga yuqori bo‘lgan.