Қишлоқ хўжалигини илмий асосда йўлга қўймас

Ҳосилни йиғиштириш.
Эртачи ва ўртаги навлар мева 
пишишига қараб 2-3 маротаба териб олинади. 
13-Расм. Тарвуз мевасини техника ёрдамида териб олиш
Кузги навлар бир маротаба йиғиштириб олинади узоқ 
муддат сақлаб қўйиладиган навлари далада узилган ҳолат-
да офтобга тобланиб сўнгра сақлаш омборларига жойлана-
ди, сақлаш жараёнида 10-15 кун оралатиб мевалар ҳолати 
кузатиб борилади.

---

74
100 китоб тўплами
ЙИЛ БЎЙИ ЯНГИ ТАРВУЗ МАҲСУЛОТИ 
ЕТИШТИРИШ УСУЛЛАРИ
Аҳолининг йил бўйи янги тарвуз маҳсулотларини истеъ-
мол қилиш муддатини узайтириш усуллари:
1. Эртаги маҳсулот етиштиришнинг ҳар хил усулларини 
қўллаш.
2. Узоқроқ сақлаб қўйишга ярайдиган кечпишар нав- 
ларни жорий этиш ва маҳсулотни сақлаб қўйиш усулларини 
такомиллаштириш.
Эртачи тарвуз маҳсулотларини етиштириш усуллари ора-
сида тупроқни мульчалаш, экинни кўчатдан экиш, вақтинча-
лик плёнка-ёпқич остида кўчатидан ва уруғидан мульчалаб 
экиш, ҳимояланган иситиладиган ва иситилмайдиган иссиқ-
хоналарда етиштириш каби усуллар қўлланилади.
Биринчи усул. Тупроқни мульчалаш.
Мульчалаш иши 
уруғ экиш билан бир вақтда ёки экишдан кейин ўтказилади. 
Бунда экин қаторлари устига плёнка ёпилиб, унинг четла-
ри тупроқ билан бостириб қўйилади. Экин майсалари пайдо 
бўлганидан кейин ўсимликларнинг юзага чиқиб олиши учун 
уларнинг устига тўғрилаб плёнкадан тешиклар очиб қўйи-
лади.
14-Расм. Мульчалаш орқали тарвуз етиштириш 
технологияси

---

75
ҚОВУН ВА ТАРВУЗ ЕТИШТИРИШИ
16–
китоб
Плёнка ўсимликлар бутун вегетация даври давомида 
қолдирилиб, ҳосил тугагандан сўнг олиб ташланади. Бу усул-
да экин очиқ ерга экиш муддатидан бир-икки ҳафта илгари 
экилади. 
Тупроқни мульчалаб кўчат билан экиш усулида ҳам эрта-
ги маҳсулот олиш имкониятига эга бўлинади.
Кўчат тайёрлаш.
Кўчат тайёрлаш учун чим ўсган тупроқ 
яхшилаб эланади. Эланган тупроққа 4:1 (тупроқ: чириган 
гўнг) нисбатда чириган гўнг солиб аралаштирилади. Агар 
гўнг чириган бўлмаса, янги гўнг 2-3 ой ёки камида 1 ой сувда 
чиритилади. 
Бунда гўнг қисман зарарсизлантирилади, бегона ўтлар 
сув тагига тушади ёки унувчанлигини йўқотади. Тайёрланган 
аралашма 10х10х14 см ҳажмдаги полиэтилен стаканчалари-
га солинади. Бир гектарга 7,1-7,5 мингта, агар калта палакли 
нав бўлса, 10,5 мингта стаканча тайёрланади. Уруғлар тўрт 
муддатда экилади: биринчиси жуда эртачи ҳосил олиш учун 
декабрнинг учинчи ўн кунлигида ва иккинчиси февралнинг 
биринчи беш кунлигида. Учинчиси март ойининг биринчи 
ўн кунлигида, тўртинчиси ғалладан бўшаган ерлар учун май 
ойида экилади.
15-Расм. Тарвуз кўчатини тайёрлаш

---

76
100 китоб тўплами
Уруғлар униб чиқиб, кўчатлар 1-2 та чинбарг чиқарганда 
уларни биринчи озиқлантириш тадбири бажарилади. Бун-
да ҳар 10 литр сувга 13-15 грамм азотли, 18-20 грамм фос-
форли ва 15-20 грамм калийли ўғитлар солиб эритилади 
ва суғорилади. Ушбу эритма ҳар 3-3,5 м
2
майдондаги кўчат-
ларни озиқлантириш учун сарфланади. Кўчатларни иккин-
чи озиқлантириш уларни далага экишдан 10-15 кун олдин 
амалга оширилиб, бунда юқорида таъкидланган ўғитлар 
миқдори икки маротаба кўпроқ қўшилган ҳолда бажарила-
ди. Кўчатлар 4 та чин барг пайдо бўлганда очиқ майдонга 
олиб чиқиб экилади.