|
Text
Search
Home
Tarix
Ozbekiston tarixi
Anqara jangi
Jang
Jang - harbiy bolinmalar, qismlar, qoshilmalarning
uyushgan toqnashuvi, yerda havoda va dengizda olib
boriladi. J.lar mudofaa J.i, hujumkorlik J.i, muqobil J. kabi
turlarga bolinadi. Ikkinchi jahon urushida ozaro bogliq bir
necha yirik strategik operatsiyalar J. deb atalgan. J.lar jang
bolayotgan paytdagi muhim voqea-hodisa yoki joy, daryo va
b. nomlar bilan boglanib tarixga kiradi.
Home
Tarix
Ozbekiston tarixi
Anqara jangi
Ad
ⓘ
Anqara jangi - Amir Temur va turk sultoni Boyazid I Yildirim ortasida 1402-yil 20-iy
Atrof-muhit
Biznes
Fan
Geografiya
Hayot
Imon
Jamiyat
Kishilar
Odam
Qishloq xoʻjaligi
Salomatlik
Sanʼat
Siyosat
Tabiat
Tarix
Taʼlim
Texnika
T il
Tushunchalar
Xronologiya
Davlatlar
ⓘ
Anqara jangi
Anqara jangi - Amir Temur va turk sultoni Boyazid I Yildirim ortasida 1402-yil 20-iyul kuni Anqara yaqinidagi
Chubuk mavzeyida bolib otgan jang. Jang Amir Temurning galabasi bilan yakunlangan va natijada
Usmoniylar imperiyasida taxt uchun kurash boshlangan, shuningdek Vizantiya imperiyasi poytaxti
Konstantinopol yana 50 yil yashagan. Unda Amir Temurning taxminan 200 ming, Turkiya sultonining 160
ming askari qatnashgan. Ushbu jangning sodir bolishiga asosan quyidagi omillar sa-bab bolgan: Iroq, Shom,
Dashti Qipchoq, Xuroson, Hindiston, Jeta singari mamlakatlarni oziga itoat ettirishga muvaffaq bolgan
Amir Temur oz saltanatining janubi-garbiy hududlariga yaqin joylashgan Bolqon yarim orol va Kichik
Osiyoda barpo etilgan qudratli Usmonlilar davlatining kuchayib ketayotganligidan xavotirda edi, chunki
Garbiy Yevropa risarlaridan tashkil topgan katta armiyani tor-mor etgan, Bolqon davlatlarini egallagan
usmoniy turklar Amir Te-murga taalluqli viloyatlarga ham tahdid sola boshlagan edi. Tarixning guvohlik
berishicha, Amir Temur oz qoshini bilan Sharqiy Anadolu sarhadlariga 1386 yil qadam qoygan va Arzinjon
shahri yaqinida turklarning katta harbiy kuchlarini maglub etgan. 1395 yil Sohibqiron bu olkalarga ikkinchi
bor yurish qiladi, Sivosni qolga kiritadi. Amir Temur Anqara jangiga qariyb ikki yildan ortiq tayyorlanadi: 1399
yil Rumga yuzlanadi va Boyazid tomonidan fath qilingan Kamoh qal’asini qamal qiladi. Kamoh fath etilgach,
kop fursat otmay Amir Temur Anqarani qamal qiladi. Sohibqironning bu harakati aslida taktik tadbir bolib,
tajribali sarkardaning asosiy maqsadi Boyazidni asosiy kuchlarini shahar mudofaasiga tashlashga majbur
etib, song unga qaqshatqich zarba berish edi. Toqat shahri yonida asosiy harbiy kuchlari bilan tur-gan
Boyazid I Sohibqiron askarlarining Anqarani muhosara qilganligidan xabar topadi va qamaldagilarga komak
berishga oshiqadi. Amir Temur Anqara qamalini bekor qiladi va raqibini kutib olish taraddudini koradi. Qoshin
qismlarini janggohning Chibukobod degan yerda qulay yerlariga joylashtiradi. Lashkargoh atrofida xandaklar
qazilib, xavfsizlik choralari koriladi. Natijada Boyazid I qoshini ozi uchun ota noqulay shart-sharoitda jangga
kirishga majbur boladi. Sulton qoshini ayniqsa, suv tanqisligi tufayli vujudga kel-gan tashnalikdan qattiq
azob chekadi. Sohibqiron qoshini ozining an’ana-viy jangovar tartibi – yasodda harakat qiladi. Qoshinning
qirq qismdan tashkil topgan markazi – qoliga Amir Te-mur bevosita rahbarlik qiladi. Sol qol – juvangarga
Shohrux mirzo va Xalil Sulton mirzo, juvangar hiravuli – ilgoriga Sulton Husayn mirzo, ong qol – barangarga
Mironshoh mirzo, barangar hiravuliga Abu Bakr mirzo yetakchilik qiladi. Markaz – qolning ong tarafida
Umarshayx mirzoning ogli Ahmad mirzo, Toshtemir oglon, Shohsuvor singari sarkardalar joylashadi.
Qolning chap tomonidan Jalol Islom, Tavakkal qarqara, Ali Muhammad kabi bahodirlar orin oladi. Qoshinning
saflari oldida 30 ta jangovar fil muhorabaga shay qilingan edi. Qarshi tarafda Boyazid I Rum va Farang
mamlakatlaridan jamlan-gan cherikiga tartib berib, jangga hozir bolib turdi. Qoshinning ong qanoti –
barangarda serb knyazi Stefan Boyazid Ining qaynisi 20 ming kishilik farangliklar bilan, chap kanoti –
juvangarda esa Musulmon Sulaymon Chalabiy Boyazid Ining ogli Rum lashkari bilan saf tortib turdi. Sulton
Boyazid Ining ozi 572qoshin markazida qolib, uch ogli Muso, Iso va Mustafolarni chagdavul qoshin ortiga
qoydi. Jang Mironshoh mir-zo qol ostidagi barangarning dushman juvangariga qilgan shiddatli hujumi bilan
boshlandi.Boyazid I qismi amir Jahonshoh va amir Qora Usmon rahbarligidagi Geydar tomonidan qilingan
hujumga bardosh bera olmay jang maydonini tash-lab qochadi. Boyazid I qoshini saflarida paydo bolgan
sarosimalikni payqagan Amir Temur barcha amirzodalar, umarolar, noyonlarning birgalikda dushmanga
ⓘ
Anqara jangi - Amir Temur va turk sultoni Boyazid I Yildirim ortasida 1402-yil 20-iy
hujum qilishlariga hukm qiladi. Shiddatli toqnashuv uzoq va keskin davom etadi. Nihoyat, Sohibqiron
kuchlarining qisuviga bardoshi qolmagan sulton askarlari chekina boshlaydi. Boyazid I qomondonligidagi
jangchilar songgi damgacha qarshilik korsatadilar. Yanicharlar bitta qolmay qirib tashlangandan song
Boyazid I va uning ikkinchi ogli Musoni Amir Temur tomonidan 1388 yil Chigatoy ulusi xonligiga kotarilgan
Sulton Mahmudxon ibn Suyurgatmish-xon asir oladi. Sohibqiron Boyazid I qoshinlarining qolgan-qutgan
qismini ta’qib etib, Bursa, Izmirni egallaydi va Marmar dengizi sohillariga chiqadi.Amir Temur tomonidan
Boyazid I qoshinining tor-mor etilishi Usmon-li turk saltanatining ma’lum muddatga zaiflashishiga sabab
boldi. Konstanti-nopolning turklar tasarrufiga kirishini hamda ularning Markaziy va Garbiy Yevropaga
qilmoqchi bolgan yurishlarini birmuncha fursatga orqaga surdi.
1. Adabiyotlar
Shomiy Nizomiddin, Zafarnoma, T., 1996;
Hamidulla Dadaboyev.
Dadaboyev H., Amir Temurning harbiy mahorati, T., 1996.
Ibn Arabshoh, Ajoyib al-maqdur fi tarixi Taymur, T., 1992;
Share:
Facebook
Twitter
Article Source:
Wikipedia: Anqara jangi
jang
© uz.xn----7sbiewaowdbfdjyt.pp.ua 2020 | T his website uses cookies. Cookies remember you so we can
give you a better online experience.
ⓘ
Anqara jangi - Amir Temur va turk sultoni Boyazid I Yildirim ortasida 1402-yil 20-iy
Feedback
about us | contact us | privacy policy | term of use
ⓘ
Anqara jangi - Amir Temur va turk sultoni Boyazid I Yildirim ortasida 1402-yil 20-iy
Do'stlaringiz bilan baham: |
