‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

Savol va topshiriqlar:
1. 0 ‘zbek tili ilmiy terminologiyasi necha turdan iborat?
2. 0 ‘zbek terminologiyasining shakllanishi qachon boshlangan?
3. 0 ‘zbek terminologiyasining rivojlanishida eski o ‘zbek adabiy ti­
lining roli qanday?
27

---

4. Q o‘hna manbalarda qo‘llangan istilohlam ing o ‘zbek terminologiya- 
sida saqlanish darajasi qanday?
5. Alisher Navoiy “Saddi Iskandariy”dostonida ishlatilgan harbiy isti­
lohlar tizimini aniqlashda aqliy hujum usulini qo‘llang:
Kelgac-oq laskarini tiizdi ravan,
A yladi rasm-i ja la d a tn i aydn.
Нйкт qildiki: yasansun laskar,
Yasnasun javsan-u tig-u migfar.
Aksari jibalik-u javsanlik,
Carxd'in kormagan el tavsanlik.
Kimda-kim jiba-u javsa n yoq edi,
Xud-u qalqan bila korjli toq edi.
6. “Bobum om a”da qo ‘llangan ijtimoiy-siyosiy istilohlar xususida m u­
lohaza yuriting.
7. Ogahiy tarix asarlaridagi diplomatiya terminlarini belgilang.
8. Nujum ilmiga oid istilohlaming “Xam sa”da ifodalanishiga diqqat 
qiling.
9. Muhammad Solihning “Shayboniynoma” asarida qo‘llangan si- 
nonim istilohlami toping.
Test
1.0 ‘zbek ilmiy terminologiyasida terminlarning nechta turi farqlanadi?
A) 4
B) 5 
S )3
D) 2
2. H ar qanday tilning lug‘at boyligi nechta qatlamga taqsimlanadi?
A) 2
B )3
S) 4 
D) 5
3. 
Eski turkiy til manbalarida qo‘llangan 503 ta ijtimoiy-siyosiy va 
sotsial-iqtisodiy terminning 390 tasi qaysi tilda saqlanib qolgan?
A) o ‘zbek
B) turk
S) ozarbayjon 
D) turkman
28

---

4. Elchi termini ilk bor qaysi adabiy tilda ishlatilgan?
A) eski turkiy
B) qadimgi turkiy 
S) eski o ‘zbek 
D )s u g ‘d
5. 0 ‘zbek tili terminlari genetik ko ‘rinish nuqtai nazardan nechta gu- 
ruhga bo iin ad i?
A) 3
B) 4 
S) 2 
D) 5
6. Terminologiyada stilistik vazifa bajarmaydigan leksik-sementik ho- 
disani aniqlang.
A) omonimiya
B) antonimiya 
S) polisemiya 
D) sinonimiya
7. Qumbul//qunbul istilohi Alisher Navoiyning qaysi asarida qo‘llan- 
gan?
A) “Hayrat ul-abror”
B) “Farhod va Shirin”
S) “Saddi Iskandariy”
D) “Lison ut-tayr”
8. -vul affiksi bilan yasalgan nikavul istilohi qaysi adib tomonidan 
q o ‘llangan?
A) Bobur
B) Alisher Navoiy 
S) Ogahiy
D) M uhammad Solih
29

---