Тиббиёт институтлари талабалари учун уцув адабиёти

с и н ф и г а
т а р к и б и д а
и м м у н о г л о б у л и н л а р
б у л м а й д и г а н а м и л о и д к и р а д и ( А А - а м и л о и д ) .
Б у о к с и л л а р у з л а р и н и н г а н т и г е н х о с с а Л а р и ж и х а т и д а н
б и р - б и р и д а н ф а р к к и л а д и в а а с о с а н ш у н и н г у чу н х а м а м и л о -
и д о з н и н г к л и н и к к у р и н и ш л а р и х а р х и л б у л а д и . А м и л о и д фиб- 
р и л л я р о к с и л л а р и и м м у н о г л о б у л и н л а р и н и н г х о с и л б у л и ш и д а
е н г и л з а н ж и р л а р ёки шу е н г и л з а н ж и р л а р н и н г N -у чи да ги
т а р к и б и й к и с м л а р и и ш т и р о к э т а д и . А м и л о и д т а р к и б и г а к и р а ­
д и г а н ен г ил и м м у н о г л о б у л и н л а р з а н ж и р л а р и н и н г и к к и ту ри
-К
ва 
К 
з а н ж и р л а р
т а с в и р л а н г а н .
A L - а м и л о и д
х о си л 
б у л и ш и н и б о ш л а б б е р а д и г а н
(Xjr
е н г и л з а н ж и р л а р х а м м а д а н
к у р а к у п р о к у чр ай ди .
Я - е н г и л з а н ж и р л а р н и н г п р о т е о л и т и к
ф е р м е н т л а р т а ъ с и р и д а х а з м б у л и б , ф и б р и л л я р преципитате., 
х о с и л к и л и ш и а н и к л а н г а н . Б у з а н ж и р л а р а м и л о и д учун т и ­
п ик б у л г а н с т р у к т у р а г а э г а д и р . A L - а м и л о и д п р о т е и н и и м м у ­
н о г л о б у л и н л а р х ос и л к и л у в ч и х у ж а й р а л а р т о м о н и д а н и ш л а ­
ниб ч и к а д и в а п л а з м о х у ж а й р а л и д и с к р а з и я г а б о г л и к б у л а д и .
А А - а м и л о и д т а р к и б и д а и м м у н о г л о б у л и н л а р йу к. У ни н г
А Д н ф и б р и л л а л а р и Б А А ^ д е б б е л г и л а н а д и г а н в а к а т т а з и ч л и к ­
д а г и л и п о п р о т е и д л а р н и н г о к с и л л и к и с м и н и ( а п о п р о т е и н н и )
т а ш к и л э т а д и г а н з а р д о б о к с и л и д а н х о с и л б у л а д и . У т к и р я л ­
л и г л а н и ш м а х а л и д а S AA т е з р е а к ц и я г а к и р и ш и б , у н и н г кон-

---

д а г и
к о н ц е н т р а ц и я с и
я л л и г л а и и ш
ж а р а ё н и
б о ш л а н г а н
в а к т д а н х и с о б л а н г а н д а 24 с о а т и ч и д а к е с к и н (1000 б а р а в а р )
о р т и б к е т а д и .
АА-ок.сил с у р у н к а л и я л л и г л а и и ш ж а р а ё н л а р и д а т у п л а н и б
б о р а д и г а н а м и л о и д н и н г а с о с и й т а р к и б и й к и с м и д и р .
А м и л о и д д а
у зи ни нг
б и о к и м ё в и й х о с с а л а р и
ж и х а т и д а н
фарк. к и л а д и г а н б о ш к а о к с и л л а р х а м т о п и л а д и .
1) 
Т р а н с т и р е т и н — п л а з м а о к с и л и , т и р о к с и н в а р е т и н о л н и
б и р и к т и р и б о л и б , бир ж о й д а н б о ш к а ж о й г а т а ш и б б ер ад и.
Т р а н с т и р е т и н н и н г м у т а н т ш а к л и к е к с а л и к а м и л о и д о з и б ил ан
а м и л о и д о з н и н г н е й р о п а т и к и р с и й х и л д а г и а м и л о и д д а т о п и л а ­
ди; 2) р
2
- м и к р о г л о б у л и н — г и с т о с и г и ш у в ч а н л и к б ош к о м п ­
л е к с и I с и н ф м о л е к у л а л а р и в а н о р м а д а у ч р а й д и г а н п л а з м а
о к с и л и н и н г б ир к ис м и. У з о к г е м о д и а л и з к и л и н г а н к а с а л л а р ­
д а а с о р а т с и ф а т и д а б о ш л а н а д и г а н а м и л о и д о з д а а м и л о и д
ф и б р и л л а л а р к у р и н и ш и д а т о п ц л а д и ; 3) р2- а м и л о и д о к с и л и — 
А л ь ц г е й м е р к а с а л л и х щ и и . ц е р е б р а л п и л а к ч а л а р н и н г Урта кис- 
м и д а ва т о м и р л а р д е в о р и д а у ч р а й д и г а н о к с и л ; 4) а м и л о и д
п р е к у р с о р л а р и т а р и к а с и д а п р о к а л ь ц и т о н и н , п р о и н с у л и н , к е ­
р а т и н т а с в и р л а н г а н .
Э т и о л о г и я с и . А м и л о и д о з э т и о л о г и я с и х а р хил б у л и б, х а л и
о х и р и г а ч а а н и к л а н г а н э м а с . Х,озир а м и л о и д о з г а к у й и д а г и л а р
а с о с и й с а б а б б у л и ш и м у м к и н д е б х и с о б л а н а д и :
1) ф и б р и л л я р о к с и л н и н г с и н т е з и д а и рс и й н у к с о н б ор л и ги ;
2) й и р и н г л и д е с т р у к т и в ж а р а ё н л а р б и л а н у т а д и г а н с у р у н ­
к а л и и н ф е к ц и я л а р ( с ил , б р о н х о э к т а т и к к а с а л л и к , о с т е о м и е ­
лит);
3) м о д д а л а р а л м а ш и н у в и д а о д а м н и н г ё ш и г а к а р а б б у л а ­
д и г а н у з г а р и ш л а р ;
4) и м м у н о ц и т л а р д и с к р а з и я с и ((i- х у ж а й р а л а р у с м а с и д а
к у з а т и л а д и г а н p- х у ж а й р а д и с к р а з и я с и ) , м и е л о м а к а с а л л и г и ,
н о д у л я р л и м ф о м а , и м м у н о б л а с т и к л и м ф а д е н о п а т и я .
П а т о г е н е з и . А м и л о и д о з п а й д о б у л и б б о р и ш и н и н г м е х а н и з ­
ми м у р а к к а б б у л и б , у н и н г т у р л и ф о р м а л а р и д а б ир хил э м а с .
С у р у н к а л и я л л и г л а н и ш г а а л о к а д о р д е с т р у к т и в ж а р а ё н j ry- 
ф а й л и
б о ш л а н а д и г а н
а м и л о и д о з д а
к он
з а р д о б и д а
S AA 
м и к д о р и к у п а й и б к е т а д и . Б у о к с и л г е п а т о ц и т л а р д а и н т е р л е й ­
кин-1 в а и н т е р л е й к и н - 6 т а ъ с и р и о с т и д а с и н т е з л а н а д и . Б и р о к ,
к о н д а S A A м и к д о р и к у п а й и ш и н и н г узи а м и л о и д т у п л а н и б б о ­
р и ш и учун, а ф т и д а н , к и ф о я э м а с . О д а т д а к е л и б чик иши
ж и х а т и д а н м о н о ц и т л а р г а а л о к а д о р б у л г а н ф е р м е н т л а р т а ъ ­
с и р и т у ф а й л и S AA э р у в ч а н о хи рг и м а х с у л о т л а р г а ч а п а р ч а л а -
н а д и д е б т а х м и н к и л и н а д и . Д е м а к , шу ф е р м е н т л а р д а етиш- 
м о в ч и л и к б у л и ш и S A A н и н г ч а л а п а р ч а л а н и ш и г а с а б а б б у л а - 
д и к и , б у н а р с а э р и м а й д и г а н А А - м о л е к у л а л а р и х о с и л б у л и ­
ш и г а й у л о ч а д и .

---

Р - х у ж а й р а л а р д и с к р а з и я с и б и л а н б и р и к к а н а м и л о и д о з д а
а м и л о и д м а т е р и а л и ен г ил и м м у н о г л о б у л и н з а н ж и р л а р и н и н г
п р о т е о л и з и м а х а л и д а х о с и л б у л а д и . К е к с а л и к к а а л о к а д о р
а м и л о и д о з п а т о г е н е з и д а , а ф т и д а н , м о д д а л а р а л м а ш и н у в и ­
н ин г инв ол юти в у з г а р и ш л а р и а х а м и я т г а э г а .
Ам и ло ид и ш л а б ч и к а р г а н х у ж а й р а л а р а м и л о и д о б л а с т л а р 
д е б а т а л а д и . Ж у д а х а р хил х у ж а й р а л а р — м а к р о ф а г л а р ,
п л а з м а т и к х у ж а й р а л а р ва м и е л о м а х у ж а й р а л а р и а н а ш у н ­
д а й х у ж а й р а л а р г а а й л а н и б к о л и ш и м у м к и н д е б х и с о б л а н а д и .
К а р д и о м и о ц и т л а р ( ю р а к а м и л о и д о з и д а ) , т о м и р л а р н и н г с и л ­
л и к м ус ку л х у ж а й р а л а р и ( а о р т а а м и л о и д о з и д а ) , к е р а т и н о -
ц и т л а р ( б а д а н т е р и с и а м и л о и д о з и д а ) , м е ъ д а ости б е з и р- 
х у ж а й р а л а р и ( и н с у л я р а м и л о и д о з д а ) , г е п а т о ц и т л а р ( ж и г а р
а м и л о и д о з и д а ) , к а л к о н с и м о н без С - х у ж а й р а л а р и ( к а л к о н с и ­
м о н без м е д у л я р р а к и а м и л о и д о з и д а ) х а м а м и л о и д о б л а с т л а р -
г а а й л а н и б к о л и ш и м ум к ин .
М у т а ц и о н н а з а р и я г а м у в о ф и к (В. В. С е р о в , И. А. Ш а м о в ,
1977), а м и л о и д о б л а с т л а р к л о н и н и н г п а й д о б у л и ш и у з о к д а -
в о м э т а д и г ан а н т и г е н л а р т а ъ с и р и д а , у с м а м у т а г е н л а р и н и н г
т а ъ с и р ид а ю з а г а к е л у вчи м у т а ы и я г а б о г л и к д и р . А м и л о и д
_ ф и 5 р й л л я р о к с и л л а р и н и н г а н т и г е н и и м м у н о г е н л й к ж и х а т и -
д а н ~с ус т б у л и ш и б и л а н а ж р а л и б т у р а д и , ш у м у н о с а б а т б и л а н
и м м у н о к о м п ё т ё н т с и с т е м а ”' м у т а ц и я л а н и б к е л а ё т г а н х у ж а й р а ­
л а р н и та н ий о л м а й д и в а у л а р н и а ж р а т и б к у й м а й д и . А м и л о и д
о к с и л л а р и г а н и с б а т а н ю з а г а к е л а д и г а н и м м у н о л о г и к т о л е ­
р а н т л и к а м и л о и д о з з у р а й и б б о р и ш и г а о л и б к е л а д и .
Т а с ни ф и . А м и л о и д о з х а р хил м е х а н и з м л а р б и л а н а в ж
о л и б б о р а д и г а н ва к л и н и к к у р и н и ш л а р и х а м х а р х и л у т а ­
д и г а н к о м п л е к с к а с а л л и к б у л г а н л и г и д а н , у н и н г т а с н и ф и х а м
х а р хил. Виз к е л т и р и б у т а д и г а н т а с н и ф и м и з а м и л о и д о з н и н г
к л и н и к к у р и н и ш л а р и г а , к у п р о к к а е р л а р д а у ч р а ш и г а , а м и л о -
и д н и н г к им ё в и й т у з и л и ш и ва а м и л о и д о з г а с а б а б б у л у в ч и
о м и л л а р н и н г х и л и г а ( э т и о л о г и я с и г а ) а с о с л а н г а н .