Musiqiy rivojning asosiy tamoyillari Musiqiy asarlar tahlili fani o‘zining keng qamrovligi

Musiqada badiiy obraz yaratish vositalari. 
Biz o‘zimizni o‘rab turgan atrof muhitni turlicha ko‘rishimiz 
mumkin. Bular turli fanlarda - 
fan va san’atda birikib ketishi 
mumkin. 
Fan dunyoni turli tomonlarini o‘rganadi va ularni ilmiy 
terminlar va formulalar orqali shakllantiradi. Agar fan o‘zining 
bilimlarini formulalar orqali isbotlab bersa, san’at hayotdagi 
voqeliklarni badiiy obrazlar orqali tasvirlab beradi. 
Badiiy obraz 
— xayotda bo‘lib o‘tayotgan umumiy
namunaviylikni o‘zida jipslashtirmoqlikdan iboratdir. Musiqaning 
boshqa san’at turlari bilan umumiyligi shundan iboratki 
1,
Musiqa vaqt bilan 
bog‘liq bo‘lgan san’at turi. 
2.
Musika tovushlar bilan bo
g‘liq bo‘lgan san’at 
Shulardan 
kelib chiqib musika san’atini avvalambor vaqt 
o‘lchovi bilan o‘rganib chiqish maqsadga muvofiq bo‘ladi. Buning 
asosiy sababi musika yakunlanguncha vaqt 
o‘tishi, va bu davr 
mobaynida musiqani tushinish mumkin buladi. 
Ma’lum bir g‘oyaga ega bo‘lmagan tovushlarning mantiqsiz 
ketma-ketligidan, turli-tuman ifoda vositalari bilan boyimagan 
kuydan, hayotiy musiqiy nutqqa ega bo‘lmagan asardan - 
musiqa asari bo‘lishi mumkin emas. Uni ana shunday tarzda 

---

yaratishga bo‘lgan urinish esa faqat ezgu maqsadlardangina 
ibor
at bo‘lib qolishi mumkin. 
Shuning uchun, musiqa san’atining ifoda vositalarini qunt 
bilan o‘rganish bizning birinchi galdagi vazifadir. 
Musiqada-badiiy obraz yaratish vositalariga ularning 
ifodaviylik xususiyati nuqtai nazaridan ham, asarni shakllantirish 
jarayonida u bajarayotgan vazifa ya’ni, musiqa shaklini yaratish 
vositasi sifatidagi xususiyati nuqtai nazaridan ham qarash 
lozimdir.
Musiqaning ifoda vositalari 
San’atning har bir turi - uning o‘zigagina xos bo‘lgan 
badiiy obraz yaratish vositalariga va o‘ziga xos qonuniyatlarga 
egadir. 
San’atning ayrim bir turi uchun unchalik muhim bo‘lmagan 
ayrim vositalar, boshqa bir san’at turi uchun alohida ahamiyatga 
ega bo‘lishi mumkin. Masalan, vaqt jarayonida ko‘z o‘ngimizda 
namoyon bo‘luvchi: musiqa, raqs va sahna san’ati kabi san’at 
turlari uchun ritm alohida muhim ahamiyatga egadir. 
Va nihoyat, san’atning har bir turida faqat uning o‘zigagina 
xos bo‘lgan ifoda vositalari bor.