U. G‘afUrov, Q. SharIpov

Ishlab chiqarish xarajatlari
 – mahsulotni bevosita ishlab chiqarish 
uchun  qilinadigan  sarflar.
Ular tarkibiga yuqorida keltirib o‘tilgan ish haqi, xomashyo va material 
sarflari,  amortizatsiya  va  boshqalarni  kiritish  mumkin. 
Muomala xarajatlari
  –  mahsulotlarni  ishlab  chiqaruvchidan  olib, 
iste’molchiga  yetkazish  bilan  bog‘liq  sarflar.
Muomala  xarajatlari  ikki  guruhga  bo‘linadi:  qo‘shimcha  muomala  xa-
rajatlari  va  sof  muomala  xarajatlari. 
Qo‘shimcha muomala xarajatlari 
– mahsulotlarni o‘rash, qadoqlash, 
saralash,  transportga  ortish,  tashish  va  saqlash  bilan  bog‘liq  sarflar.  Mu-
omala  xarajatlarining  bu  turlari  ishlab  chiqarish  xarajatlarining  davomi 
hisoblanib,  mahsulot  qiymati  tarkibiga  kiradi  va  uni  oshiradi.  Xarajatlar 
tovarlar  sotilgandan  keyin  olingan  pul  tushumi  summasidan  qoplanadi.
Sof muomala xarajatlari
  –  sotuvchi  maoshi,  marketing,  reklama  va 
shu kabilar bilan bog‘liq sarflar. Sof muomala xarajatlari mahsulot qiyma-
tini oshirmaydi. Ular mahsulot sotilgandan keyin olingan foyda hisobidan 
qoplanadi.

---

86