2-мавзу: миллий ғоя ва мафкура ривожланишининг тарихий босқичлари режа

бутун бир давр тарихига айлантиради.
1
Демак, муайян бир ғоя дастлаб бирон-бир кишининг шахсий фикри 
сифатида пайдо бўлади. Жамият ҳаётида турли хил фикр, ва ғояларнинг ўрни муҳим. Лекин, «ягона фикр»га, 
«ягона ғоя»га интилиб, ҳукмронлик қилса, у жамият ривожига катта салбий таъсир кўрсатади. Демак, «икки 
одам айнан бир хилда фикрламайди» ёки турли халқлар, мамлакатлар ҳам айнан бир-бирига ўхшаши, яъни 
бир хил тарих, тил, маданият, урф-одат, қадриятларга амал қилиш ёки ягона ғоя ёки мақсадни, ривожланиш 
йўлини андоза сифатида олиши ва фақат унга таяниш мумкин эмас. У тараққиётнинг хилма-хиллиги қонунига 
тўғри келмайди.
Миллий ғоя - инсон ва жамият ҳаётига маъно-мазмун бахш этадиган, уни эзгу мақсад сари 
етаклайдиган фикрлар, ғоялар мажмуидир. Озодлик ва мустақиллик, адолат ва ҳақиқат, 
тинчликсеварлик ва инсонпарварлик ғоялари шулар жумласидандир. Асрлар мобайнида бундай буюк, 
ўлмас ғоялар халқларга куч - қувват ва илҳом бағишлаб, уларни ўз эрки учун курашга сафарбар этиб келган. 
Миллий ғоянинг ўзига хос жиҳати ҳам шундаки, у фикрлар ва ғоялар хилма-хиллигини тан олади. 
Жамият мафкураси сифатида бирон-бир фикр, ғояни «мутлоқ ғоя», «охирги, тугал» кўриниш сифатида даъво 
қилишга асосланмайди. Эркинлик, фикр эркинлиги, фикрлар хилма-хиллиги тамойиллари миллий истиқлол 
ғояси учун муҳим ўрин тутади ва жамият тараққиётини ривожлантирувчи омил сифатида намоён бўлади. 
Фикр эркинлиги ва фикрлар, ғоялар хилма-хиллигига асосланиш тараққиётни таъминлаб турувчи, инсон 
салоҳиятини ошириб турувчи ноёб имкониятдир. 
Миллий ғоянинг тушунчалари билан бир қаторда унинг намоён бўлиш қонунлари ҳам мавжуд. Булар:
- Турли халқлар, турли жамиятлар мавжуд. Уларнинг мақсадлари ҳам ривожланиш йўллари ҳам турли 
хил. Яъни ривожланишнинг, ижтимоий тараққиётнинг хилма-хиллиги қонуни орқали намоён бўлади;
- Дунёнинг мафкуравий манзараси турли хил мақсадлар, турли-хил манфаатлар, қарашлар билан 
боғлиқ ҳолда намоён бўлган ва бўлиб қолмоқда. Бу эзгу ғоялар билан бирга ёвуз ғояларнинг ҳам 
яшовчанлигини, «дунёда мафкура соҳасида курашнинг» давом этиб келаётганлигининг асосида ётган ўзига 
хос жиҳатидир.
Миллий ғоянинг амал қилиш тамойилларининг ўзига хос тарзда намоён бўлиши жамиятнинг барча
жабҳаларида амалга оширилаётган ислоҳотларнинг ғоявий жиҳатларини белгилаш билан боғлиқ. Шу 
нуқтаи назардан Миллий ғоянинг тамойиллари бир-бири билан узвий диалектик алоқадорликда дейиш 
1
Каримов И.А. Миллий истиқлол мафкураси - халқ эътиқоди ва буюк келажакка ишончдир. -Т., “Ўзбекистон”, 
2000, 26 - бет.
1
«Миллий истиқлол ғояси; асосий тушинча ва тамойиллар». Т.; «Ўзбекистон», 2000. 3-бет. 

---

мумкин. Улар ўз навбатида миллий ва умуминсоний қадриятлар уйғунлиги талабларига мос келиши билан 
узвий боғлиқ.