Davlat inspeksiyasi

3-savol.
Bu matnli masala 3 ta savoldan iborat. Savolga to‘g‘ri 
yechim topishda e’tiborga olish kerak bo‘lgan omil hayotiy vaziyat 
bilan chambarchas bog‘liq bo‘lgan bu topshiriqning shartini diqqat 
bilan tahlil qilishdir. Bundan tashqari, o‘quvchilar o‘zlarini o‘rab turgan 
voqelikdagi obyektlarning asosiy xususiyatlari bilan avvaldan tanish 
bo‘lmagan. Chamasi, masalaning eng murakkab qismi esa eshikning 
to‘liq bir marotaba aylanishida binoga kirmoqchi bo‘lgan kishi uning 
uch bo‘lmasining (ochilgan qismining) faqat bittasidan foydalanishi va 
har bir ochiq bo‘lmaga ikkitadan odam sig‘ishi mumkinligi bilan bog‘liq. 
Bundan tashqari, eshik bir minutda 4 marta to‘liq aylanib chiqishini ham 
hisobga olish kerak. Shu shartlarni to‘liq tushunish orqaligina to‘g‘ri 
javobni topish mumkin.
Yechish: eshikning bir marta to‘liq aylanishida uning har bir bo‘lmasiga 
(ochilgan qismiga) ko‘pi bilan ikki kishi sig‘adi. Bundan, eshikni uchta 
bo‘lmadan iborat deb hisoblab, har bir bo‘lmaga ikkitadan kishi kirish 
mumkinligini e’tiborga olsak, eshik bir marta to‘liq aylanganda bino
ichiga oltita kishi kiradi: 2 . 3 = 6 (kishi). 
30 minut ichida eshik 120 marta to‘liq aylanadi: 4 . 30 = 120. Demak,
eshik 30 minut mobaynida to‘liq bir marta aylanganda undan 6 . 120 = 720 
kishi binoga kirishi mumkin.
OECD mamlakatlari o‘quvchilarining 46 foizi ushbu masalani to‘g‘ri ba­
jargan. Yetakchi mamlakatlarda esa bu ko‘rsatkich 65 % ni tashkil etgan.
O‘quvchilar tomonidan qilingan xatoliklar ular topshiriqda berilgan 
vaziyatni yoki topshiriq shartini to‘liq tushunmagan ekanligini ko‘rsa­
tadi. O‘quvchilarni С (240 = 2 
. 4 . 30) javobni tanlaganliklari ular eshik 
bir marta aylanganda ikkitadan emas, oltitadan kishi binoga kiradi deb 
o‘ylaganliklaridan dalolat bergan. Boshqa o‘quvchilar B javobini tanlagan 
(180 = 2 . 3 . 30), chunki ular eshik bir minutda 4 marta to‘liq aylanishini 
hisobga olmagan. Ba’zi o‘quvchilar esa A javobni tanlagan: (60 = 2 . 30). 
Chamasi, ular B va C javoblarda keltirib o‘tilgan xatoliklarga yo‘l qo‘yishgan.

---

68
Xotira qurilmasi ma’lumotlarni saqlash uchun ishlatiladigan kichik 
hajmli kompyuter qurilmasidir. Azizda o‘zida musiqiy va fotosuratli 
ma’lumotlarni jamlagan xotira qurilmasi bor. Mazkur xotira qurilmasi­
ning hajmi 1 GB (1000 MB). Quyidagi chizma undagi xotira qurilmasi­
ning hozirgi holatini aks ettiradi.
 1-SAVOL
Aziz 350 MB hajmli fotoalbomni xotira qurilmasiga o‘tkazib olmoqchi, 
ammo bu ning uchun xotira qurilmasida yetarlicha bo‘sh joy yo‘q. Xotira 
qurilmasida bo‘sh joy bo‘lishi uchun u fotosuratlarini saqlab qolib, ikkita 
musiqiy albomini o‘chirib tashlashi mumkin.
Azizning xotira qurilmasida quyidagi hajmdagi musiqiy albomlar 
saqlanadi: