Pedagogika va psixologiya kafedrasi «bolalar psixologiyasi» fanidan «tarbiyada individual yondashishning psixologik asoslari»

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

40 
XULOSA 
Ta'limning individualizatsiyasi umumiy ta'lim dasturida belgilangan daraja bilan 
bolaning ob'ektiv imkoniyatlari o'rtasidagi tafovutni yumshatadi.
MTM-bu maktabgacha yoshdagi bolaning ichki dunyosi va uning ijtimoiy 
muhitini batafsil o'rganish asosida chaqaloqning har tomonlama rivojlanishi va 
uning shaxsiy salohiyatini ro'yobga chiqarishni boshqarish.
Bu o'qituvchi, o'quvchi va ota -onalar o'rtasidagi hamkorlik samaradorligini 
ko'rsatadi.
MTMning ishlash prinsipi - bu pedagogik texnologiyalar va usullarni bolaning 
shaxsiy fazilatlariga moslashtirishdir. Maktabgacha tarbiyachi duch kelishi mumkin 
bo'lgan qiyinchiliklar, bilim va ko'nikmalarni o'zlashtirish sur'ati hisobga olinsa, 
ta'lim jarayoni muvaffaqiyatli bo'ladi.
Davlat ta'lim standartiga muvofiq maktabgacha yoshdagi bola uchun individual 
ta'lim yo'nalishining maqsadi bolaning intellektini, his -tuyg'ularini, jismoniy va 
ijodiy salohiyatini ochib berish uchun motivatsiya va qulay shart -sharoitlarni 
yaratishdir.
Maktabgacha tarbiyachilarning vazifasi - ixtisoslashgan mutaxassislar 
yordamida maktabgacha yoshdagi bolaning individual ehtiyojlariga mos keladigan 
o'qitish usullarini tanlash va o'qitish, jismoniy, psixologik yuklarni tayyorlash bilan 
MTMni malakali rivojlantirish.
MTMning strategik yo'nalishlarini belgilaydigan asosiy mezonlar:
✓
Maktabgacha tarbiyachining rivojlanishining ob'ektiv darajasi;
✓
Molaning ta'lim jarayoniga tayyorligi darajasi;
✓
Yaqin kelajakdagi individual faoliyatning maqsad va vazifalari. 
O‘quv faoliyati bolalarni xursand qilishi, ularga zavq berib, qoniqish hissini 
uyg‘otishi kerak. Ilk bolalik davridanoq bolalarda bilishga qiziqishni tarbiyalash 
katta ahamiyatga ega. Chunki bilishga intilishga inson faoliyatining ahamiyatli 
motivlaridan bo‘lib, shaxs yo‘nalganligining anglanilganligini aks ettiradi, barcha 
psixik jarayon va funksiyalarga ijobiy ta’sir etadi, qobiliyatni faollashtiradi, qiziqish 

---

41 
mavjud holatida barcha insoniy kuchlar qo‘zg‘aladi. Buni ayniqsa, bog‘cha 
bolasining o‘quv faoliyatini tashkil etishda inobatga olish kerak.
1. Pedagog va psixologlarning olib borgan tadqiqotlari o‘qishga bo‘lgan 
qiziqishlarning paydo bo‘lishi va rivojlanishining asosiy sharoitini ajratish 
imkonini beradi. 
2. O‘quv faoliyati shunday tashkil etilishi kerakki, bola unda faol ishtirok etsin, 
yangi bilimlarni mustaqil tarzda qidirishi va “topishi”ga undalishi lozim.
3. O‘quv faoliyati turli xil bo‘lishi kerak. Bir xillikka ega bo‘lgan materiallar va 
bir xil usullar bolalarni tez zeriktirib qo‘yadi.
4. Bola berilayotgan materiallarning kerakliligi va ahamiyatliligini tushunishi 
kerak.
5. Yangi berilayotgan material ilgari o‘zlashtirilgan material bilan yaxshi 
bog‘langan bo‘lishi kerak.
6. Juda yengil bo‘lgan va o‘ta murakkab material qiziqish uyg‘otmaydi. O‘quv 
topshiriqlari bog‘cha yoshidagi bolalar uchun qiyin, lekin imkoniyati yetadigan 
darajada bo‘lishi kerak.
7. Bolaning barcha yutuqlarini ijobiy baholash lozim. Ijobiy baho bilishga 
nisbatan faollikni rag‘batlantiradi.
8. O‘quv materiallari yorqin va emotsional bo‘lishi kerak.
A.P.Usovaning ta’kidlashicha, o‘qitilayotgan materialni idrok qila olmaslik hodisasi 
harakatning usul va vositalarida o‘ta osonlik usuliga asoslangan, ilgari ko‘rsatilgan 
noto‘g‘ri tarbiyaviy ta’sirning asorati natijasidir.