Mavzu: Adabiy til me’yorlari. Fonetik va talaffuz me’yorlari

1.
 
Mashg’ulot. 
Jonli so‗zlashuv nutqiga xos so‗zlarni yozma adabiy tilda yozing. 
N a m u n a: sevindi — suyundi.
Anjon — Andijon, Samarqan — Samarqand, asma— astma, do‗slik — do‗stlik, 
ishleman — ishlayman, telvizor — televizor, ko‗yni — ko‗ngli, obketaman — olib 
ketaman, to‗r — to‗rt, ishka — ishga, silar — sizlar, bo‗maydi — bo‗lmaydi, istudent— 
student, abzal — afzal, kexsa — keksa, mart — mard, dasro‗mol — dastro‗mol. 
Yuqoridagi so‗zlar ishtirokida og‗zaki matn tuzing. 

---

2.
 
Mashg’ulot. 
So‗zlashuv nutqiga xos qisqargan so‗z shakllarini orfoepik 
me‘yorlarga muvofiq talaffuz qiling, so‗ngra ular ishtirokida gaplar tuzing. 
Olvoling, ketvordi, kemayapti, kamayiрti, daraxtti, ishlamedi, boriylar, turmayladi, 
isrop qimeylik, tayarlandi, ardoladi, ketomadi, g‗iyvat. 
3. Mashg’ulot. 
Hamzaning hajviy she‘rini «nutq toni» (yuqori tantanavorlik, 
jo‗shqinlik)ga e‘tibor bergan holda o‗qing.
MEVALAR MAJOROSI
Gilos haddan oshiqib,
Xafalikdan toshiqib,
Keldi o‗rik boshiga,
Musht ko‗tarib shoshiqib:
«Ey o‗rik, san so‗zlama,
— Maqtanmoqni ko‗zlama!
Yonboshingga bir tepay,
Bog‗ga hargiz yuzlama
G‗o‗rang qursin, kech bitar, 
Yegan kishi tish sinar... 
Yuqoridagi she‘rdan xulosa qilib, eski adabiy tilning xalq tiliga qanday 
moslashganini tushuntiring.