6
) янги технологияларни куллаш.
Ш ароитни хисобга олган холатда курилмалар ишини тезлаш-
тириш усули танлаб олинади.
Курилманинг материали коррозияга чидамли, энергия с а рф и
жуда кичик, уни текшириш, тозалаш ва созлаш учун кулай хамда
мустахкам булиши керак.
Конструктив ва эстетик талаблар курилмани лойихалаш,
ташиш ва уни урнатиш билан боглик,. Бу талабларга куйидагилар
киради: курилма кисмларининг
стандартлиги ва бир-бирини
алмаштириш имконияти; курилмани йигиш учун кам мехнат талаб
килиниши; ташиш, кисмларга булиш ва созлаш кулайлиги; курил-
ма ва унинг кисмларини минимал массага эга булиши. Курилмани
машинасозлик корхонасида тайёрлаш технологияси оддий ва
мукаммал булиши шарт. Кам мехнат билан киска д авр давомида
курилмани тайёрлаш имконияти мавжуд булса максадга мувофик
булади. Булардан ташкари, курилманинг шакли ва рангги эстетик
талабга ж а в о б бериши керак.
Курилмани лойихалаш, тайёрлаш ва ишлатишнинг киймати
иложи борича кам булиши керак.
Ишлатиш ва конструктив
талабларни кондирган курилмалар одатда иктисодий талабга хам
ж а в о б беради.
Курилма техника хавфсизлиги талабларига ж а в о б бериши ва
уни б о ш к ар и ш кулай булиши керак. У авари я ва мустахкамлик
запасига эга булиб, сакловчи клапан ва автоматик тухтатиш
ускуналари билан таъминланган, харакатдаги кисмлари эса химоя
килиш тусиклари билан ажратилган булиши з а р у р .
Курилмани хомашё билан тулдириш ва тайёр махеулотни
курилмадан чикариш бош карувчи ходим учун кулай булиши
з ару р . Бунинг учун курилма мукаммал конструкциям эга булиши,
люк ва вентиллар жуда кулай
килиб жойлаштирилган булиши
керак. Курилмани маълум бир м асофад ан туриб текшириш ва
б ош кариш максадга мувофик булади. Курилмани бош к ариш катта
жисмоний мехиатни талаб килмаслиги керак. Курилма ишини
текшириш ва бошкариш ни автоматлаш — ишлаб чикаришни
бошкаришнинг олий максадидир.
Технология ж араён л ари н и комплекс механизация ва авто
матлаш хамда уларни жадаллаш тириш инсоннинг мехнат килиш
шароитини узгартириб юборади. Бу н арс а курилмаларни лойиха-
лашда уни бошкарадиган инсоннинг кобилияти ва имкониятлари-
ни хисобга олишни (яъни эргономика шартларини) талаб килади.
Э ргон ом и к а — мехнат шароитини инсонга мослаш хакидаги фан.
Эргономиканинг асосий элементлари — технология курилмаси
конструкциясига гигиеник ва эстетик талаблар куйишдан иборат.
Курилма ва машиналарнинг сифати уларнинг юкори самарадорли-
гидан таш кари мехнат учун ёрдам
берадиган кулай гигиеник
ш ароит яратиб бериши билан хам белгиланади.
Катта хажмли ишлаб ч и кари ш л ар йирик курилмалар лойиха-
лашни талаб килади. Бундай курилмаларни маълум бир хажм га
(ёки ю зага) нисбатан олган иш унуми анча юкори булади. Йирик
2
—
курилмалардан фойдаланиш капитал маблаг ва эксплуатация
с арф л арн и камайтирганда уларнинг иш унумини купайтириш
мумкин. Бундай курилмалар ишлатилганда трубопроводлар
узунлиги, арм а т у р а, текшириш-улчов а с б о б о а р и ва автоматлаш
ускуналарининг сони, бир тонна махсулот учун сарф ланад и ган
металлнинг
микдори камаяди, курилиш майдони, курилмани
бош карадиган ва уни созлайдиган ходимларнинг сони кискаради.
Х ози рд а саноатда ишлатилаётган курилмаларга нисбатан иш
унумдорлиги 5
— 1 0
марта юкори булган курилмалар яратилмокда.
М ас ал ан , полиэтиленни юкори босим (500— 700 М П а ) да ишлаб
чикариш учун технологик ж а р а ё н л а р урганилмокда.
Катта улчамли курилмаларни лойихалашда уларни ташиш хам
хисобга олинади. Курилмаларнинг унумдорлиги ошиши билан
унинг улчами катталашиб боради, окибатда уни темир йул оркали
ташиш кийинлашади, чунки темир йул транспортининг улчамлари
чегараланган. Бу транспорт билан ташиладиган курилмалар
куйидаги галабларга ж ав о б бериши керак:
Do'stlaringiz bilan baham: