If. •f с ж ж Салимов КимёВий технодогиянинг асосий караёнАари Во урилмоАпри I зл' Пз

Г азодувк ал ар. 
Роторли г азодув канинг
кобигидаги иккита п а р а л л е л в а л д а б ар а -
б а н л а р ёки поршенл ар жуфти ай л а н ма
х а р а к а т килади. Б а р а б а н л а р н и н г биттаси 
электр двиг ате л ь ёрдамида а й л а н м а х а р а ­
кат, иккинчиси эса унга т и ш л ар и билан 
илашиб 
х а р а к а т
к и л ад и
(5.29- раем).
Б а р а б а н л а р бир-бирига к а р а м а - к а р ш и
й уна лишд а а й ла н ма х а р а к а т д а булади.
Б а р а б а н л а р ай ла н га н ид а бир- бирига ва 
кобик деворига зич ж о йл а ши б , иккита 
б ир- бирида н а ж р а т и л г а н к а м е р а хосил 
килади. Па ст ки к а ме р а д а в акуум хосил 
булиб, унга газ сурилади, юкориги к а м е р а ­
да газ сикиб чикарила ди.
Роторли г а з о д у в к а л а р минутига 2 4 -
4 - 8 0 0 м3 гача хаво у затади. Узатиш 
коэффициенти 0,8; умумий фойда ли иш коэффициенти 0,6 4- 
4-0,7. Г а з о д ув ка л ар н ин г ту зил иши еодда, ихчам, к л а п а н л а р и
б ул м а г ан и учун ул ар да газ бир меъёрда узатилади. Лекин юкори 
босим хосил к ил ма г ан и с а ба бл и кам ишлатилади.
5. 11-§. В А К У У М - Н А С О С Л А Р
Кимёвий технологиянинг айрим ж а р а ё н л а р и ( м а с а л а н , бугла- 
тиш, х а й да ш, куритиш с и й р ак л а н и ш (яъни вакуум) мухитида 
хам олиб борилади. Вакуум кул л ан ил г ан д а^ уюк ли к ни нг кайнаши- 
ни п аст т е м пе р а т у р а д а олиб бориш имконияти вужуд г а келади. 
Вакуум хосил килувчи м а ш и н а л а р
в а к у у м - н а с о с л а р
деб а т а л ад и.
У л а рни н г и шл аш принциии ва тузилиши компрессорнинг ишл аши
ва тузи л ишиг а ухшайди.
Ваку ум - н а с о сл а р т узилиши ж и ^ а т и д а н компр е сс о рл ар да н
сикил иш д а р а ж а с и н и н г к а тт а л иги билан ф а р к килади. М а с а л а н ,
вакуум- н асос газни (ёки хавони) Р | = 0,05 ат б у л г а нд а (яъни 
с и й р а к л а н и ш 95 % ) суриб олиб, уни сикиб, насосдан ч ик аё т г анд а
Р
2
= 1,1 ат га етк азса ( 0,1 ат микдоридаги ортикча босим 
т рубопроводдаги ва х а й д а ш к л а п а н л а р и д а г и к а р ш и л и к л а р н и
енгиш учун с а рф л ан ад и) , у холда сикиш д а р а ж а с и :
М а ъ лу м к и , бир боскичли поршенли к о м пр е ссорл ард а сикиш 
д а р а ж а с и 8 дан ортмайди. Сик иш д а р а ж а с и ж у д а юкори булиши 
са ба бли, вакуум-насоснинг х ажви й коэффициенти ва унумдорлиги 
бирдан камаяди. Насоснинг иш х а ж м и д а н тулик фой да л ан иш учун 
к ол ди к х а ж м и к а ма й ти ри ш г а х а р а к а т килинади. Шунинг учун 
в акуум-насоснинг бир неча т у р л а р и д а (поршенли, роторли) 
босимларни тенглаштириш усулидан фойдаланиб, узатиш коэффи- 
циентининг киймати 0 , 8 4 -0 ,9 гача купайтирилади.
5.29- раем.
Р о тац и о н га- 
зо д увка:
/ — ко би к ; 2 — р от ор ;
3
ва 
4
— су- 
ри ш на у з а т и ш и а т р у б к а л а р и .
127

---