Oda miyli k mul ki ( I qis m) Tohir Malik 1 library ziyonet uz/ Odamiylik mulki (I- qism)

Oda miyli k mul ki ( I - qis m)
Tohir Malik
16 
library.ziyonet.uz/ 
ikki qoʻl bir-birini tozalaydi. 
Nodonlarga nasihat bir rivoyatni yodga soladi: 
Quyosh botib, dunyo yuzini zulmat pardasi qoplaganda jilovsiz izgʻirin har tomonga 
yugurib, maymunlar toʻdasiga hujum qila boshladi. Bechora maymunlar sovuqdan titrar 
va isinish uchun chora axtarar edilar. Ular nogoh yaltiroq qurtni koʻrib qoldilar. Uni 
choʻgʻ deb oʻylab, talay oʻtin yigʻib, atrofiga qaladilar va hadeb puflayverdilar. Daraxt 
tepasidagi qush ularning bu nodonliklaridan kulib: «Bu olov emas, kechalari yaltirab 
koʻrinadigan qurt», desa ham e’tibor bermadilar. Shu asnoda oʻtkinchi bir odam ahvolni 
koʻrdi va qushga qarab: «Oʻzingni koʻp koyitma, ular sening soʻzingga quloq soladigan, 
foydasiz ishdan voz kechadiganlardan emas. Ularga nasihat qilish - qilichni toshga urish 
va shakarni suv ostiga berkitish bilan barobardir»,-dedi. Qushning nodonligi 
maymunlarnikidan qolishmas edi, u odamning nasihatiga quloq solmay, maymunlarning 
xatosini tushuntirish uchun daraxtdan tushib, ular yoniga keldi. Maymunlar esa... uni 
oʻrab olib, boshini uzib tashladilar... 
Hazrat Navoiy bejiz aytmaganlar: «Telba qulogʻiga pand - quyun oyogʻiga band» - 
ya’nikim, nodonga nasihat qilganing - boʻronning oyogʻini kishanlab olishga urinish 
kabidir... 
Ayrim birodarlarimizning nasihatga munosabatlari sal boshqacharoq. Ular nasihatni 
keskin rad etmaydilar, ammo iymon yoʻlidan yurishni galga solaveradilar. 
-Ichmang, birodar, haromdan hazar qiling,-deysiz. 
-Xoʻp, tashlayman, falon tashvishimdan qutilib olay...-deydi. 
-Qimor oʻynamang... 
-Xoʻp, keyingi oydan tashlayman... 
-Savob ishlarga ragʻbat qiling... 
-Xoʻp... xoʻp... 
Oʻnlab hatto yuzlab «xoʻp», «xoʻp»... ammo ahdida turmaydi. Nasihatni davom 
ettirsangiz «irodam boʻshlik qilyapti», kabi bahonalarni taxlab tashlaydi. Ehtimol 
chindanam irodasi boʻshdir. Biroq, buning iymon zaifligidan ekanini anglaydimi u 
birodarimiz? Nasihatga koʻnsa-da, galga tashlayotgan, amalga oshirishni orqaga 
surayotgan bu birodarimiz hali uzoq umr koʻraman, har qanday savobga ulguraman, deb 
oʻylaydi. Ertaga boʻlmasa indinga albatta tuzalishiga umid qiladi. Ammo bu umid insonni 
mahv etuvchi tuygʻu ekanini anglab yetolmaydi. Axir kishi savobli ishni bir kun emas, 
hatto bir daqiqa ham ortga surishi mumkin emas-ku! Har bir odam, yoshmi-qarimi - farqi 
yoʻq, «hozir yoki bir ozdan soʻng oʻlib qolishim mumkin. Darhol tavba qilib, yaxshi 
odam boʻlay, yomon ishlarimni tashlay», deyishi zarur emasmi? Loqaydlik, ayshu 
farogʻat bilan umr oʻtkazish, toat-ibodat gʻamini yemaslik koʻngilni oʻldiradi, bora-bora 
insonni mahv etadi. Hazrat Navoiy ta’kid etganlaridek: «shafqatli nasihatgoʻy gapini 
tinglamaganning 
jazosi - afsuslanmoq va oʻzini koyimoqdir». Hazrat Hofiz Sheroziy deydilarkim: «Dono 
qariyalarning nasihatiga baxtli yoshlargina quloq soladilar». Abdurahmon Jomiy esa 
bunday deydilar: 
«Quloqdan dilingga gar kirmasa nur 

---