|
Mikroneyrni ishga tayyorlash
Birinchi navbatda tarozining kalibrovkasi qilinadi. Buning uchun
mikroneyr ko„rsatkich shkalasida romb shaklida boiinma bor. Taroziga tosh
(8 gr) qo„yiladi, ammo ko„rsatkichning strelkasi rombning o„rtasida turish
kerak, buni taroz va havo kamerasining orasidagi uzatma vint bilan
to„g„rilanadi. Tarozning kalibrovkasidan so„ng yuqori va pastki mikroneyr
ko„rsatkichining kalibrovkasiga o„tiladi. Ishchi kamerasiga kalibrovkali
shaybani joylashtiriladi, plunjemi ko„tarib (richagni tushirib), ishchi
kameraning tepasida joylashgan o„ng vint bilan mikroneyming yuqori
nuqtasi kalibrlanadi.
97
25-rasm. Mikroneyr chizmasi:
1 - tarozi; 2 - mikroprotsessor; 3 - kamera; 4 - richag; 5- shkala;
6 - strelka; 7- vakuum-klapan.
So„ng klapan yordamida ishchi kamerasidan havo chiqariladi va
mikroneyming nol ko„rsatkichi kalibrlanadi. Bundan keyin plunjemi
tushirib (richagni ko„tarib), kalibrovkali shaybani chiqariladi.
Mikroneymi aniq kolibrovka qilish uchun kalibrovkali toladan
foydalaniladi. Kalibrovkali tola paxtaning navi bo„yicha aniq boiinmaydi,
ammo mikroneymi past ko„rsatkichi bilan kalibrovkali tola paxtaning past
navlari uchun, yuqori koisatkichi bilan kalibrovkali tola paxtaning yuqori
navlari uchun ishlatiladi.
Mikroneyming ko„rsatkichlarida kalibrovkali tola 2,1 mic.dan 6,0
mic.gacha boiadi. Kalibrovka uchun mikroneyr tarozida yoki elektron
tarozida, 8 gr kalibrovkali tolani oichab va keyin ishchi kamerasiga
joylashtiriladi, so„ng ishchi kamerasining qopqogi yopilib va plunjer
ishlash holatiga ko„tariladi (richagni tushirib).
Mikroneyr ko„rsatkich strelkasi kalibrovkali tolaning kaisatkichini
aniqlash uchun kerak. Agar mikroneyr ko„rsatkichi kalibrovkali tolaning
ko„rsatkichi bilan teng boimasa, bunda uskunaning kalibrovkasi
qaytariladi. Kalibrovkadan so„ng plunjer
98
tushiriladi, ishchi kamerasining qopqog„i ochilib kalibrovkali tola
chiqariladi.
Paxta tolasining mikroneyrini aniqlash uchun o„rtacha namuna olinadi,
tarozda 8 gramm paxta tolasi tortilib ishchi kamerasiga solinadi. Ishchi
kamerasining qopqog„i yopilib, plunjerni ishchi holatiga keltiriladi va
mikroneyr ko„rsatkichi shkalasi bo„yichayozi- ladi. So„ng plunjer
tushiriladi, ishchi kamerasining qopqog„i ochiladi va paxta tolasining
namunasi olinadi.
Paxta tolasining partiyasidan 10 % namunasidan mikroneyr
ko„rsatkichi yoziladi.
Sinash usullarini nazorat qilish uchun maxsus tartibda tasdiqlangan
paxta tolasining standart (etalon) namunalari qoilaniladi.
Paxta tolasining chiziqli zichligi — tola massasini uning uzunligiga
nisbati aniqlaydigan kattalikdir. Bu ko„rsatkich tolaning qalinligini
aniqlaydi.
Mikroneyr ko„rsatkichi namunadagi tola qalinligining havo
o„tkazuvchanlik bo„yicha xarakteristikasidir.
Ba‟zi bir seleksiya navlari uchun mikroneyr ko„rsatkichi mikro-
grammni duymga nisbatida boigan chiziqli zichlik bilan to„g„ri kelishi
mumkin.
Xalqaro kelishuvlarga binoan bu ko„rsatkich paxta tolasining har xil
seleksiya navlari uchun shartli mikroneyr shkalasi birligida qoilaniladi.
Sinalgan namunalaming massasi shu tipdagi asbob uchun o„zgarmas
va u g„o„zaning seleksiya naviga bog„liq emas.
Namunalami sinashdan awal iqlim sharoitda, harakatdagi havo oqimi
ostida kamida 4 soat yoki harakatsiz havo oqimi ostida 12 soat davomida
yoki namuna vaznining o'zgarishi 2 soat davomida 0,25 foizdan oshmagan
hollarda undan kam vaqt davomida ushlab turiladi.
Mikroneyr ko„rsatkichini aniqlash uchun LPS-4 qurilmasi
qoilanilganda sinash uchun namuna massasi 9,0±0,02 g. Sinash uchun
namuna kichik-kichik qismlarda qurilmaning kamerasiga tolalarning to„p-
to„p boiib yigilib qolishiga yoi qo„yilmaydigan qilib joylashtiriladi.
Zichlashgan va yigilib qolgan tolalar albatta qo„1 bilan titiladi. Namuna
orqali qurilmaning konstruksiyasiga bogiiq boigan ma‟lum bosim (yoki
oqim) ostida havo oqimi yuboriladi. Asbob shkalasi bo„yicha hisob ± 1 foiz
aniqlikda bajariladi.
99
Mikroneyr va LPS-4 asboblarida mikroneyr ko„rsatkichini aniqlash
uchun ishlatilayotgan namuna sinash oldidan paxta analizatoridan
oikazilmaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
