Mahsulotlar sifatini aniqlash va sertifikatlash

Sertifikatlashtirishning qonuniy asoslari
 
Vazirlar Mahkamasi qoshidagi 0„zbekiston standartlashtirish agentligi 
qonunida aniqlangan boiib, sertifikatlashtirish bo„yicha milliy
184

---

idora va sertifikatlashtirish tizimi qatnashchilarihi akkreditlashtirish 
bo„yicha idora hisoblanadi.
0„zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasida tasdiqlangan, hamda 
shu bilan birgalikda qonunlashtirilgan aktlarda ko„rib chiqilgan majburiy 
sertifikatsiyalashtirishdan o„tish kerak boiadigan mahsu- lotlaming tartibi 
asosan sertifikatsiyalashtirish bo„yicha qonunlarga binoan amalga 
oshiriladi. Majburiy sertifikatsiyalashtirishni o„tkazish bo„yicha tashkihy 
ishlar 0„zbekiston standartlashtirish agentligida keltirilgan. S ertifi 
katsiyalashtirish ishlari majburiy akkreditlashtirishdan o„tgan bir turdagi 
mahsulotlarni sertifikatsiyalashtirish bo'yicha idora tomonidan amalga 
oshiriladi.
Majburiy 
sertifikatsiyalashtirishning 
subyektiga 
0„zbekiston 
standartlashtirish agentligi, sertifikatsiyalashtirish bo„yicha idora, sinov 
laboratoriyasi (markaz), nazorat idoralari, mahsulot tayyorlovchilar kiradi.
Sertifikatsiyalashtirish bo„yicha idora bir turdagi mahsulotni 
sertifikatsiyalashtirish 
tizimini 
yaratish 
huquqiga 
ega 
bo„lib, 
sertifikatsiyalashtirish sxemasini tanlash va sertifikatsiyalashtirilayotgan 
mahsulot uchun talabgorga muvofiqlik sertifikatini qoilash huquqini
beradi.
Qonun import va eksport qilinayotgan sertifikatsiyalashtirish 
sharoitlarini aniqlaydi. Majburiy sertifikatsiyalashtirishdan o'tadigan 
mahsulot belgilangan talablarga bogiiqligini tasdiqlagan holda, sertifikat va 
muvofiqlik belgisi bilan ta‟minlanishi kerak. Agar muvofiqlik sertifikati 
boimasa, unda Bojxona nazorat idoralari tomonidan ushlanadi, hamda 
Milliy 
sertifikatsiyalashtirish 
tizimining 
qonun-qoidalari 
bo„yicha 
sertifikatsiyalashtirishdan o„tgandan keyingina qo„yib yuboriladi.
Jismoniy va yuridik shaxslarning o„z hoxish va istaklari bo„yicha, 
o„zlari ishlab chiqarayotgan mahsulotlarining me‟yoriy hujjatlaming 
talablariga 
bogiiqligini 
tasdiqlash 
uchun 
istalgan 
mahsulotlarini 
sertifikatsiyalashtirishdan oikazish mumkin va bu narsa qonunda 
koisatilgan.
Qonun nazorat savollarini tartibga keltirib turadi. Davlat idoralari 
mahsulot tayyorlovchining majburiy sertifikatsiyalashtinshning qoidalariga 
rioya qilishini davlat inspektorlari tomonidan amalga oshiradi. 
Sertifikatsiyalanayotgan mahsulotlar, sifat tizimini nazorat

---

qilish ishlari sertifikatsiyalashtirish idoralari tomonidan amalga oshiriladi. 
Akkreditlashtirilgan sinov laboratoriyalari (markaz), sertifikatsiyalashtirish 
bo„yicha idoralar va sertifikatsiyalashtirish doirasidagi nazorat idoralari 
xuddi akkreditlashtirilgan idoralar kabi 0„zbekiston standartlashtirish 
agentligi tomonidan olib boriladi.
Ushbu qonunlarda sertifikatsiyalashtirishni o„tkazish bo„yicha 
kelishmovchilik masalalari keltirilgan. Agar kelishmovchilik chiqqan holda 
sertifikatsiyalashtirish natijalariga asosan qiziquvchi tomon- laming 
hohishlaridan kelib chiqib, 0„zbekiston standartlashtirish agentligining 
Appelyatsiya kengashiga murojaat qilish mumkin. 0„zbekiston 
standartlashtirish agentligining Appelyaiya soveti sertifikatsiyalashtirish va 
sinov laboratoriyalari (markaz) bo„yicha tushgan e‟tirozlami ham ko„rib 
chiqadi.
Mahsulot ishlab chiqaruvchi tadbirkorlar, ta‟minlovchilar vamol 
sotuvchilaming 
masulligi 
shundan 
iboratki, 
majburiy 
sertifikat- 
siyalashtirish qoidalarini buzganlari uchun qonun oldida javobgar 
hisoblanadilar. Agar mahsulot sertifikatsiyalashtirilmagan boisa, uni 
tarqatish va sotish qat‟iyan man etiladi, aks holda shu mah- sulotlaming 
umumiy narxibo„yichajarimaundiriladi. Jarima miqdori 0„zbekiston 
standartlashtirish agentligi davlat inspektorining qarori bo„yicha 
belgilanadi. Bu jarima mahsulotni sertifikatsiyalash vaqtida olib 
tashlanmaydi.
1996 yil 26 aprelda 0„zbekiston Respublikasi Oliy majlisida 
«Iste‟molchilar huquqini himoya qilish» to„g„risidagi qonun qabul qilindi 
va 
tasdiqlandi. 
Bu 
narsa 
sertifikatsiyalashtirish 
asoslariga 
qo„shimchahuquqberdi. Majburiy sertifikatsiyalashtirishdaturuvchi mollami 
tarqatish vaqtida uning sertifikatsiyalashtirishdan o„tganligi haqidagi 
maiumotni ko„rsatish lozim. Agar bu kerakli ma‟lumotlar boimasa, davlat 
boshqarish idoralariga murojaat qilinadi. Mahsulot ishlab chiqaruvchi 
barcha turdagi korxona va tashkilotlar, firma va birlashmalar, tadbirkorlik 
bilan shug„ullanuvchilar mahsulotni uzoq muddatga chidamliligi uchun 
kafolat berishlari kerak boiadi.
Sertifikatsiyalashtirishning qonuniy asoslari «Oziq-ovqatlaming sifati 
va xavfsizligi haqida» qonuni boiib hisoblanadi, hamda gigiyenik 
sertifikatsiyalashtirishni rasmiylashtirish kerakligi aniq- landi va uning 
asosida oziq-ovqatlarga muvofiq boigan davlat qaydnomasi va 
sertifikatsiyalashtirishdan oikaziladi.
186

---

0„zbekiston Respublikasi «0„simliklami saqlash haqida»gi qonuniga 
muvofiq 1997 yil o„simlik mahsulotlarini 0„zbekistonga tranzit orqali olib 
keltirish haqida qarorlar chiqdi (0„zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining 
1995 yil 9 sonli 189 statiyasiga muvofiq). Har bir saqlanayotgan mahsulot 
to„dasi o„simliklaming saqlanishi bo„yicha davlat inspeksiyasi idoralari 
tomonidan fitosa- nitarli sertifikatsiyalashtirishdan o„tkazilishi kerak. 
Fitosanitariya nazoratigacha o„simlik mahsulotlarini qo„shimcha kiritishda 
import qilinishi uchun ruxsatnoma rasmiylashtirilishi lozim.
Ekologik sertifikatsiyalashtirish maqsadi - tayyorlovchilar shunday 
texnologik jarayonlami yaratishi va mollarni ishlab chiqarishi kerakki, unda 
bu narsalar atrof-muhitni kam darajada ifloslantirilishi, hamda inson 
salomatligiga zarar yetkazmaydigan bo„lishi shart.
Hozirgi paytda 0„zbekistonda ekologik sertifikatsiyalashtirish 
rivojlanish bosqichida turibdi, lekin bu yo„nalishda bir qator ishlar olib 
borilmoqda
ISO 14000 raqamli Xalqaro standart qabul qilindi. Bu standartda atrof-
muhitni boshqarish bo„yicha va ekologik audit bo„yicha rahbarlik ishlari 
yoiga qo„yiladi, natijada buning asosida ekologik sertifikatsiyalashtirishni 
o„tkazish va tashkil etish mumkin.
Agar korxonada ishlab chiqarilayotgan mahsulotlar majburiy 
sertifikatsiyalashtirishning ro„yxatida tuigan boisa, unda sertifikat-
siyalashtirishdan o„tishi shart.