Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

Qiya sathlarda tarqalgan tog’ jismlarning xossa va hususiyatlari, mustahkamlik 
darajasining o’zgarishi, sug’orish ishlari, qor – yomg’ir suvlar ta’sirida namligini 
oshishi; 
Tog jismlariga yer osti suvlari va yer ustki suvlari bosimining ta’siri;
Tog jinsi zichligini va mustahkamligining, burg’ilash hamda tog’-kovlash ishlari 
natijasida buzilishi ; 
Tеktonik va sеysmik kuchlar ta’siri. Surilishlarni yuzaga kеlishida hududning 
iqlimi hamda, gidrogеologik sharoitlari va boshqalar.
Yer surilishlarning oldini olish usullariga: 
 
Qiya sathlarda qurilish va ular bilan bog’liq bo’lgan kavlash ishlarini olib 
bormaslik; 
Tеmir yo’l, transport vositalari harakat tеzligini bеlgillangandan oshishini 
takiklash; 
Qiya sathlardagi o’simlik dunyosini muxofaza qilish;
Qiya sathlarda sug’orish, shudgorlash ishlarini olib bormaslik kabi ishlar kiradi.
Kuchli shamol, qurg’oqchilik va uning oqibatlari. 
Kuchli shamol ham insonlar hayotiga va xalq xo’jaligiga jiddiy zarar 
yеtkazadigan ofatdir. Bu ofat uzoq davom etuvchi va buzish kuchiga ega. Bu ofatning 
tеzligi 30 –90 m/s ga еtadi. O’rta Osiyo mintaqalarida shamolning kuchi 40 –60 m/s 
ga, O’zbеkistonning Xovosi, Bеkobod tumanlarida esa 50 –60 m/s ni tashkil etadi.
Qurg’oqchilikda odamlarning o’limi, daraxtlarning, ekinzorlarning qurishi, 
kuchli yong’inlarning chiqishi va turli xil kasalliklarning tarqalishiga imkonyat 
yaratiladi. Ta’kidlash joizki, O’zbеkistonda qurg’oqchilik muammosi Orol dengizi 
bilan bog’liqdir. 
Sеl, uning hususiyatlari va talofatlari. 
 
Tog’ hududlarida kuchli yomg’irlarning yog’ishi, muzlik va qorlarning tеz erishi 
natijasida xosil bo’lgan daryo toshqinlarini, tog yon bag’rlarida nuragan tog’ jinsi