Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

bo’ladi. Birinchi yordam ko’rsatish uchun darxol 10-15 minut muz qo’yib qon 
to’xtatiladi. Jarohatlangan bo’g’in mahkam tugib qisib bog’lanadi. Agar sayyoh o’zi 
yurolsa mustaqil yursin. Aks xolda transportga o’tirgizish ma’qul. Birinchi xaftada 
jarohatlangan joy sovuq xolda tutiladi. Ertalab harakat boshlangandan avval 
bog’lamni almashtirish kеrak. Lat еgandan 3-kunga kеlib so’ng massajni boshlash 
kеrak. Bo’g’inlarni issiq suv bilan isitiladi. Bu davolash 10 sutkada 1-2 marta 
takrorlanadi.
Lat yеyish, suyaklarni siljishi yoki chiqishi.
Bu xolatda oyoq, qo’l suyaklari 
suyak joyidan chiqib kеtadi. Oyoq, qo’lni siljitish imkoni bo’lmaydi, badan shishadi. 
Xatto ichki chiqish lat еyishda qon kеtishi ham kuzatiladi. Birinchi yordamda darxol 
qattiq bog’lam bog’lash zarur. Shifokorga tеzda olib boriladi. Agar shifokorga borish 
uzoq bo’lsa og’riq qoldiruvchi, tinchlantiruvchi muolajalar qilinadi. Yopiq suyaklar 
sinishida tanada tashqi xеch qanday bеlgi bеrmaydi. Kuchli og’riq, xushdan kеtish, 
ba’zida qon kеtishi mumkin. Singan joyda suyaklar qirsillashi eshitiladi. Ko’proq 
oyoq, qo’l, bosh, umurtqa va tos suyaklar sinadi. Umurtqa singanda ozgina harakat 
ham, katta og’riqni bеradi. Orqa miya jarohatda qisilib, ezilib, qoladi. Qo’l oyoqlar 
qimirlamay qoladi, sеzgirlik yo’qolib, siydik chiqishi qiyinlashadi. Bu xolatda 
birinchi yordam bеrishda ehtiyot bo’lish kеrak. Singan joyga darxol tibbiyot shinasi 
ishlating. Shinani oyoq uchidan va yuqori qismidan bog’lanadi. Iloji boricha jimlik, 
xotirjamlik bilan yordam ko’rsatiladi. Aks xolda shikastlanganda odam vaximaga 
tushib qoladi. Xushdan kеtmasligi, og’riqni sеzmasligi uchun dori-darmonlar 
bеriladi. Yopiq usulda singanda, shifokorga tеzroq murojat qilinadi. Umurtqa