Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

va ishchi-xizmatchilar uchun kerakli shart-sharoitlarni yaratish talab etiladi. 
3. Mehnatning fiziologik asoslari. 
Har qanday mehnat -
 murakkab fiziologik jarayonlar kompleksidan tashkil topadi. 
Bu faoliyatda markaziy asab sistemasi asosiy vazifani bajaradi, ya’ni ish jarayonida 
inson organizmida sodir bo’ladigan o’zgarishlarni boshqaradi. Aynan inson miyasi 
tufayli mehnat faoliyatida uning kuch-quwati (energiyasi) sarflanadi. Mexanik 
ishlarni boshqarish uchun inson organizmida kimyoviy-biologik jarayon natijasida 
uglevodlar parchalanishi hisobiga amalga oshadi. Bunda jismoniy kuchga 
sarflanadigan kislorod miqdori mehnat faoliyatining unumiga bog’liq bo’ladi. 
Jismoniy mehnat faoliyatida nafaqat uning kuch-quvvatiga, balki fiziologik a’zolar 
tizimida ham o’zgarishlar yuz beradi. Masalan, chuqur nafas olish yoki chiqarish 
orqaii ish jarayonining kechishiga olib keladi Jismoniy tayyorgarlik ko’rgan 
insonlarda chuqur nafas olish imkoniyati yuqori bo’ladi. Yurak a’zolari tizimida ham 
o’zgarishlar yuz beradi. Masalan, og’ir jismoniy harakatning ko’payib ketishi 
oqibatida, yurakning tez-tez urishiga va qon bosimining ko’tarilib ketishiga olib 
keladi. Bunda qondagi biokimyoviy o’zgarishlar natijasida qand dinamikasi 
o’zgarishi kuzatiladi Jumladan, o’rtacha og’ir ish bilan shug’ullanuvchilarda qand 
miqdori oshib boradi, lekin qandning ortib borish miqdori kasallangan inson tuzalib 
ketgunga qadar muayyan vaqtgacha saqlanib qoladi. Organizmdagi quwatning 
salmoqli darajada sarflanishi natijasida undagi uglevod zaxiralarining kamayishiga 

---

38 
olib keladi. To’xtovsiz jismoniy og’ir mehnat qilish oqibatida sut kislotasining