Fanidan barcha bakalavriat ta’lim yo

bilan suv ostiga urilish tufayli 
jarohatlanish shoki
 avj olishi natijasidn odam cho’kib 
ketishi ham mumkin. Shikastlanib, suv ostida qolganda, suv nafas yo’llariga, 
alveolalarga o’pkaga kiradi va odam cho’kishiga sabab bo’ladi. Bunday cho’kish 
xolati, 
ikkilamchi cho’kish deyiladi.

Vestibulyar analizatorlarning buzilishi, asfiksiya bilan birga rivojlanishi ham 
ba’zan odamning cho’kishiga olib keladi. Suvda bo’lgan odamning qulog’iga sovuq 
suv tushganida (quloq pardasi nuqsoni yoki Yevstaxiy nayi orqali) vestibulyar 
apparatning kuchli ta’sirdanishi oqibatida odam suvda tik tura olmaydi, boshi 
aylanadi, ko’ngli aynaydi va h.k. Ma’lumki, odam suvga sho’ng’iganida boshi bilan 
pastga yoki yuqoriga qilayotgan harakatini bemalol his eta oladi. Vestibulyar 
apparati zararlangan kishi esa suvda qaysi xolatda harakatlanayotganini yoki 
suvning ma’lum qatlamidan pastga yoki yuqori tomon siljiyotganini bilolmay qolib 
asfiksiyaga uchraydi va ko’pincha g’arq bo’lib ketadi. Odatda, kar-soqovlarning 
vestibulyar apparati zararlanganligiga ko’ra, ularning yoz oylarida cho’milishlari 
ancha xavflidir. Chunki bunday kishilar orasida shu kabi xodisalar ro’y berish 
extimoli ko’proq bo’ladi.
Suv ostida suzuvchi sportchilarda ham o’ziga xos cho’kish xolatlari uchraydi. 

---

207 
Suvning ostida tura olish muddatini uzaytirshy maqsadida suvga sho’ng’uvchi o’zini 
suvga tashlashdan avval, bir necha marta tez-tez va chuqur nafas oladi 
(giperventilyasiya). Bunda qondagi karbonat angidrid (suv tanqisligidan gazning 
suyuqlikdagi bosimi (20 mm sim ustgacha) pasayadi. Suv ostida esa qondagi karbonat 
angidridning tanqisligi odatda, osha-i va lveolalar havosidagi karbonat, angidridning