O`zbekiston respublikasi oliy va o'rta

Davotash. Nevrosteniyaning boshlang’ich bosqichlarida vitaminlarga boy 

ovqatlami iste'mol qilish, oila va ishda xotirjam bo’lish, vrach ko'rsatmalarini o’z 

vaqtida bajarish bemorni tezda sog'ayib ketishiga va mehnat qobiliyatini 

tiklanishiga olib keladi.Bemorga uyquni yaxshilaydigan, tinchlantiradigan 

---

bromidlar, trnkvlizatorlar (elenium, relanium, seduksin ba'zan uxlatuvchi dori 

moddalar buyuriladi, fizioterapevtik muolojalar o’tqaziladi. Og’ir hollarda 

davolash kursi tugagandan keyin sanatoriylarda dam olish tavsiya etiladi.  

      Isteriya - yunoncha “hustera” bachadon degan ma'noni anglatadi. Qadimgi 

yunonlar bu kasallikni bachadonni organizmda aylanib yurishiga bog'liq deb 

hisoblagan edilar.lsteriyaning klinikasi tushga, uning ba'zi alomatlari boshqa 

kasalliklarning belgilariga o’xshab ketadi. Shuning uchun bu kasallikni buyuk 

taqlidchi deb ham atashadi.Isteriya isterik tutqanoq xurujlari, vegetativ va 

sensimator o'zgarishlar bilan xarakterlanadi.Isteriya tutqanog'i qanday bo’lmasin 

biror xildagi bemor ruhiyatini shikastlaydigan tashqi taasurotlar yoki o’tmishdagi- 

ko’ngilsiz voqealarni esga soladigan voqealar bilan bog'liq bo'ladi Tutqanoqlar 

ko'pincha kunduzi tutadi, bemorni harakatlari tartibsiz bo’ladi, lekin bemor birdan 

yiqilib tushmaydi, ohista yumshoqroq joyga yiqiladi. O’zini shikastlantirmaslikka 

harakat qiladi. Bemorning es-hushi butunlay yo’qolmaydi, reflekslar va ko'z 

qorachiqlarining yorug’likka reaksiyasi saqlanib qoladi. Muskullarning qisqarishi 

titrashlar ko'rinishida bo'ladi, tilini tishlab olmaydi, og'zidan ko'pik chiqmaydi, 

beixtiyor siyib qo’yish hollari kuzatilmaydi. Isteriya tutqanog'i bir necha minutdan 

bir necha soatgacha davom etishi mumkin. Agar bemorni atrofida odamlar ko'p 

bo’lsa, tutqanoq uzoq davom etadi.lsteriyada harakat va sezuvchanlikning buzilishi 

kuzatiladi va falajlar, giperkinezlar holida uchraydi. Isteriya falajida muskullar 

tonusi o’zgarmaydi, patologik reflekslar bo’lmaydi. Oyoqlarning barcha harakatlari 

va koordinasiya saqlangan bo'ladi, lekin bemor tik tura olmaydi, yura olmaydi. 

Isteriyada ko'pincha me'da-ichak yo'lining faoliyati buziladi, qayd qilish, ichak 

parezi, hiqichoq tutushi shular jumlasidandir.   

              Isterik tutqanoqda birinchi yordam ko’rsatish. 

1.       Bemorni tinch joyga ko’chirish kerak. 

2.       Burniga nashatir spirti bug'lari hidlatiladi. 

3.       Sovuq suv ichiriladi. 

4.       Bemor yotgan xona chirog’i hiraroq qilib yoqib qo’yiladi. 

     Isterik tutqanoq bemorda bartaraf etilgandan keyin uxlab qolish va xotirasini 

yo’qotish holatlari uchramaydi. Bemor bemalol ishini davom ettirishi mumkin. 

     Psixosteniya – ko’ngildan ko’tarilmaydigan hayollar bilan bo'ladigan holatlar 

nevrozi bo'lib, bu holatlar xilma-xil bo'ladi.Bemor fikri-zikrini band qilib oladi va 

turli klinik ko'rinishlarida namoyon bo’ladi. Bunday holatlarga vahimalar, 

hayollar, qattiq harakatlar kiradi. Fikri-zikrini band qiladigan holatlar ko’pincha 

xavotirlanish, qo’qish, yurak urishining tezlashuvi, terlash, arterial bosimning 

ko’tarilishi kabi vegatativ o’zgarishlar bilan birga kechadi. Bemor ko’nglini o’z 

hayoti uchun xavotirlanish, yurish-turishida, odob-ahloqida xato qilib qo’yish 

vahimalari egallaydi. Ko'pincha bemorlarda og’ir kasallik bilan kasallanib qolish 

vahimasi paydo bo’laldi. Bu vahimalar o’lib qolish, o’z-o’zini o’ldirib qo’yish, 

yaqin kishisiga nisbatan tajovvuzkorona hatti-harakat qilishdan qo’qish bilan birga 

davom etadi.