Узбекистон республикаси олий на ўр га махсус таълим вазирлиги гошкент давлат техника университети

14-
» 
&6
даги 7 £) -сонли
баённома).
2

---

Саноат корхоналарининг барчасида бугунги кунда замонавий ўлчаш 
асбобларидан фойдаланилмокда. Улар асосида мураккаб ва кўп параметрли 
жараёнларнинг назорат қилиш ва бошқариш амалга оширилади.
Шунинг учун технологик ўлчашлар ва асбобларга алоҳида талаблар 
кўйилади. Технологик асбоблардан олинадиган ўлчаш ахборотлари асосида 
бошкарув 
қарорлари 
қабул 
қилиниб, 
ишлаб 
чиқаришдаги 
сифат 
кўрсаткичларини белгилаб берувчи меъёрлар тартибга солинади. Шунинг учун 
ушбу 
фан 
асосий 
умумкасбий 
фанлардан 
бири 
ҳисобланиб, 
ишлаб 
чикаришнинг ажралмас бўғинидир.
Ушбу дастур кимё, нефткимё ва озик-овкат саноати корхоналарида 
ишлатиладиган технологик ўлчашлар ва асбоблар, уларнинг таснифи, тузилиши 
ва вазифалари, ишлаш принциплари ҳакидаги маълумотларни ўз ичига олган 
бўлимлардан ташкил топган. Фанни ўрганиш асосида талабалар замонавий 
технологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришларни автоматлаштириш ва бошкариш 
тизимлари учун зарур бўлган ўлчов-ахборотларини олиш, уларни турларига 
кўра ўзгартириш ва улардан фойдаланиш кўникмаларини ҳосил қилишади.
Соҳанинг технологик ўлчашлари ва асбоблари асосий умумкасбий 
фанлардан бири ҳисобланиб, 3- ва 4- семестрларда ўқитилади. Дастурни амалга 
ошириш таълим йўналишининг ўкув режасида режалаштирилган гуманитар ва 
табиий илмий (олий математика, физика, кимё), умумкасбий (чизма геометрия 
ва муҳандислик графикаси ва ҳ.к.) фанларидан етарли билим ва кўникмаларга 
эга бўлишни талаб этади.
I. Ўкув ф анининг долзарблиги ва олий касбий таълимдаги ўрни
II. Ўқув фанининг мақсади ва вазифалари
Фанни ўқитишдан мақсад - талабаларда технологик жараёнларни 
назорат қилишнинг 
асосини белгиловчи ўлчаш воситалари ва асбоблари, 
ўлчашнинг 
усулларини, 
ўлчаш 
асбобларини 
тузилиши 
ва 
ишлаш 
принципларини тушуниш, ўлчаш асбобларининг технологик параметрларини 
ҳисоб-китоб ишларини бажара олиш, технологик параметрларнинг оптимал 
қийматларини тўгри танлаш бўйича йўналиш профилига мос билим, кўникма ва 
малакани шакллантиришдир.
Фаннинг вазифаси - уни ўрганувчиларга:
- технологик жараёнлар ва ишлаб чиқаришни автоматлаштиришнинг 
асосини белгиловчи автоматик назоратнинг технологик ўлчашлари ва 
асбобларига қўйиладиган талаб даражасидан келиб чиқиб, назорат-ўлчов 
асбобларининг тузилиши ва ишлаш тамойилларини;
-
ўлчаш асбобларини берилган ўлчаш диапазонига мос равишда 
тўғри танлаш коидалари ва усулларини;
-
технологик ўлчашлар ва асбобларга доир лойиҳа ҳужжатларини 
тайёрлашни ўргатишдан иборат.
3

---

«Соҳанинг технологик ўлчашлари ва асбоблари» фанини ўзлаштириш 
жараёнида талаба:
-
назорат килиш тизимларининг ривожланиш тенденцияси;
-
автоматлаштириш 
соҳасидаги 
республикамиздаги 
ижтимоий- 
иқтисодий ислоҳотлар натижалари, ҳудудий муаммолар ва фан, техника ва 
технология югуқлари