O‗zbеkistоn rеspublikasi оliy vа o‗rtа mахsus tа‘lim vаzirligi tоshkеnt dаvlаt iqtisоdiyot univеrsitеti

3.1-rasm
. 
Taassurot xaritasiga misol 
―LazzaT‖ kafesi bilan bir qatorda tahlilga kiritilgan turli umumiy ovqatlanish 
muassasalari uchburchaklar bilan belgilangan. Ularning har biri nom bilan belgilanadi 
va zarur holda rang bilan ajratiladi. Ikki kesishuvchi chiziq millari tahlil qilinayotgan 
belgining o‗sib borishini ko‗rsatadi. Ya‘ni narxlar sxemaning o‗ng qismiga 
yaqinlashishiga qarab o‗sib boradi, servis darajasi esa – sxemaning yuqori qismiga
ko‗tarilishiga qarab oshib boradi. Mazkur sxema quyidagicha talqin qilinadi: 
―LazzaT‖ kafesi o‗rtacha narxlar diapazonida bo‗lib, iste‘molchilar fikriga ko‗ra, 
ancha yuqori darajadagi servisni taklif qiladi. Servis borasida u faqat bitta raqibga 
yutqazadi. Qayd etilgan muassasalarning har biri xususida shunday fikr bildiradi.
Ammo bu uchburchaklar qayerdan olinadi? Siz bunday taassurot xaritasini 
o‗zingiz tuzishingiz mumkin. Faqat bu sizning o‗z shaxsiy taassurotingizgina emas, 
balki 
aksariyat iste‟molchilar fikri
bo‗ladi. Bu ancha mushkul ish, Chunki siz 
iste‘molchilar turli restoranlar haqida qanday fikrda ekanliklarini taxmin qilishingizga 
to‗g‗ri keladi. Eng ma‘quli – bu fikrni bevosita ularning o‗zidan so‗rash.
Boshqacha qilib aytganda, iste‘molchilar o‗rtasida tadqiqot o‗tkazish lozim. 
Natijada siz bitta yaxshi taassurot xaritasiga ega bo‗lasiz. Shu xaritaga asoslanib siz 
keyinchalik restoranlar bozorining o‗zingiz faoliyat ko‗rsatayotgan segmenti yuz 
berayotgan turli o‗zgarishlarni kuzatishingiz mumkin. Bu yerda ikki yo‗l bor – 
restoran mehmonlarini so‗rovnomalar yordamida o‗rganish yoki fokus-guruh 
jarayonida taassurot xaritalarini tuzish. Bu ikki usulni biriktirish ham mumkin.Ikkala 
holda ham siz iste‘molchilarga oldindan tanlangan mezonlar qayd etilgan xaritaga 
o‗zingizni ko‗proq qiziqtirgan va sizning o‗z restoraningiz faoliyati uchun muhim 
bo‗lgan bir nechta muassasalarni kiritishni taklif qilasiz. Taassurot xaritasini tuzish 
uchun s
o„rovnomaga misol
11-ilovada keltirilgan. Bu tahlil uchun o‗zingizga kerakli 

---

68 
bo‗lgan iste‘molchilarni tanlashni unutmang (ular muayyan mezonlar – daromad, 
yosh, kasb-kor va shu kabilarga muvofiq kelishlari lozim). Aks holda chiqargan 
xulosalaringiz amalda sizning faoliyatingizga bevosita daxldor bo‗lmagan natijalarga 
asoslanadi. Bu yerda gap 
maqsadli
va 
maqsadsiz
auditoriya haqida boradi. Siz fikri 
bilan qiziqayotgan iste‘molchilar tadqiqot jarayonida siz ularga berayotgan savollarda 
bilimdon bo‗lishlari kerak. Masalan, restoraningizga birinchi marta kelgan 
iste‘molchining so‗rovnomani to‗ldirishi doimiy iste‘molchilaringiz bilan 
solishtirganda qiyinroq kechadi. Universal tadqiqotni o‗tkazishda kerakli odamlarni 
to‗g‗ri tanlash ayniqsa muhimdir, Chunki ular nafaqat restoraningizga tashrif 
buyurishlari, balki restoranlar bozori haqida aniq tasavvurga ega bo‗lishlari ham 
zarur. Bunday odamlarni topish oson ish emas. Bunda sizga mehmonlar bilan yaqin 
munosabatlarda 
bo‗lgan 
xodimlaringiz 
yordam 
berishlari 
mumkin. 
Ular 
restoraningizga kim va qachon kelishini bilishlari, Shuningdek kim shahardagi 
aksariyat restoranlar shinavandasi hisoblanishini bilishlari mumkin.