‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

qiyshayishi kabi nazarda tutilmagan kichik ko‘chishlar sinov natijalariga
salbiy ta’sir qiladi. Ochiq havoda o'tkaziladigan sinovlarda indikatorni sim
orqali bog'lash yaxshi natija beradi, chunki bunda shamol ta’siri deyarli
sezilmaydi. Indikatorni sim bilan ulash varianti 4.7-rasm (b) da ko'rsatilgan.
Ko'chishlarni o'lchash uchun elektromexanik asboblar
Oichanishi zarur bo'lgan ko'chishlarni elektr signallariga o'zgartirib,
uzoq masofada qayd etadigan asboblar bor. O'lchash asbobining o'zgartiruvchi
elementlar elektr qarshiligi, sig'imi, induktivligi kabi fizik miqdorlami
4 6

---

4.8
— 
rasm. Ko'chishlarni o'lchaydigan elektromexanik asboblar.
ko'chishlaiga o'zgartirib beradi. OMchash jarayonida qo‘zg‘almas nuqtalar
bilan konstruksiyaning ko'chuvchi nuqtalari orasidagi bogManish tarang
tortilgan sim yoki bikir uzatgichlar orqali amalga oshiriladi. 4.8-rasmda
ikkita vertikal tekisliklar orasidagi ko'chish burchak bikir shtift (1) orqali
tenzorezistor (2) yopishtirilgan egiluvchan elastik elementga uzatiladi. 4.8-
rasm, a da rama ko'rinishiga ega boMgan 3, 4.8-rasm, b da kronshteyn 5 ga
mahkamlangan konsol balkacha 4 ko‘rinishidagi egiluvchan elem ent
tasvirlangan. Bunday asboblar 50 mm gacha boMgan ko'chishlarni oMchay
oladi. Shu prinsipga asoslangan boshqa asboblar ham mavjud.
4.3. Ko‘chishlami oichashning geodezik usullari
4.3.1. Geodezik usullar
Geodezik usullar deganda konstruksiya ko‘chishlarini
aniqlashda nivellir va teodolit singari geodezik asboblardan
foydalanib bajariladigan ishlar majmuasi tushuniladi.
Vertikal ko'chishlarni oMchash. Nivellirda oMchash
ishlarini bajarishda konstruksiya devorlariga doimiy nazorat