‘zbekist0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi q. S. Abdurashidov, B. A. Hobilov

9.3. Qarshilik uzatkichlarning qoilanilishi
Konstruksiyalami sinash texnikasida keyingi o 'n yilliklar mobaynida 
simli qarshilik uzatkichlar 
keng doirada qo'llaniladigan 
bo'lib qoldi.
Simli uzatkich (uzatkich) 
qog'oz tasmaga ilonsimon 
shaklda yupqa qilib (0,015- 
0,030 mm) yopishtirilgan 
simdan iborat (9.9-rasm).
Ingichka simning uchlariga 
oddiy simlar payvandlanadi.
U z a t к i с 
tekshirilayotgan detaining 
sirtiga shunday yopishtiriladiki, bazaning o'lch am y o 'n alish i — 
deformatsiya yo'nalishi bilan bir xil bo'lsin. Zich yelimlangan ingichka 
sim tekshirilayotgan obyekt sirti bilan baravar uzayadi va uning Om 
qarshiligi o'zgaradi, bu holat o'z navbatida deformatsiya ko'rsatkichi 
sifatida qayd etiladi.
Tajribalaming ko'rsatishicha, simning Om qarshiligini nisbiy o'zgarishi
Д 
R 
A R
— — uning uzayishiga proporsional, ya’ni 
— = уй£,,
bu yerda 
y 0 —
A 
R
tenzosezgirlik koeffitsienti — o'lchamsiz son bo'lib, materialning fizik 
xossalariga bog'liq. Qarshilik uzatkichlarida ishlatiladigan materiallar uchun
y 0
2 — 3,5 oralig'ida qabul qilinadi.
Simli uzatkichlardagi sirtmoqningyoysimon uchida nafaqat bo'ylama, 
balki ko'ndalang deformatsiyalar ham sezilarli darajada bo'ladi va matematik 
jihatdan quyidagi ko'rinishda ifodalanadi:
У
Qog'oz Ingichka sim
/
Simlar
i
, 
i\
/
■
/
.. 
. 1
!I 
! \
[
. 
..
 
j
i
1