Т ү р к І с т а н к І т а п ү Й

Тәтті келу
Ертеде тұрмысқа шыққан қызының келуі жиілеп 
кеткенін байқаған әкесі «қызым тәтті болып келсең дұрыс 
болады» деген екен. Мұны естіген қызы келесі келгенінде 
тәтті тағамдар пісіріп ала келеді. Әкесі тағы да «тәтті 
келгенің дұрыс болады» деген екен. Түсінбеген соң қызы 
«Әкешім тәтті кел дегеніңіздің мәнісі не?» деп сұрайды. 
Әкесі күлімдеп «қызым тәтті кел дегенім жиі келе берме, 
сирек кел, сирек келсең қадірің артады, арамыз жылы 
болады, өзің де тәтті боласың дегенім» депті.
Қайын ене
Аспаздығымен, тағамдарының дәмділігімен аты шыққан 
бір кәрі әйел, ұлы мен жаңа түскен келінін кешкі асқа үйіне 
қонаққа шақырады. Үйде басқа да қонақ бар еді. Баласы мен 
келіні дастарханға жайғасып, дәмнен алғандарында күтпеген 
жағдай орын алады. Анасының жасаған тамағы, адамның 
тәбетін қашыратындай өте жаман болған еді. Жасаған тәтті 
бәліштерінен жағымсыз иіс шығып тұрды. Картоптары 
жартылай піскен, катлеттері күйіп кеткен болатын. Ұлы 
келіншегіне білдірмеуге қанша тырысса да, бәрібір жүзінен 
байқалып тұрған еді. Біраз уақыттан соң, тамақтарын жеп 

---

ЖАНҰЯ
- 161 -
болып, жаңа үйленген жұптар аналарының батасын алып, 
қош айтысып үйлеріне кетеді. Ұлы мен келіні кеткен соң, әлгі 
қонақ кәрі әйелден: «Сіз тамақты жақсы пісіретін едіңіз ғой, 
неге бүгін тамағыңыз дәмсіз болды? Әлде ауырып тұрсыз 
ба?» деп сұрайды. Кәрі әйел күлімсіреп: «Жоқ, бәрі дұрыс. 
Әдейілеп осылай жасадым. Бұдан былай ұлым қайта-қайта 
менің тамағымның дәмділігін айтып, әйелін ренжітпейтін 
болады», дейді. 
Келін мен ене
Бұрынғы өткен заманда Қытайда Лили атты бір қыз 
тұрмысқа шығып, күйеуі, енесі үшеуі бір үйде өмір сүре 
бастапты. Бірнеше айдан кейін бітпей кеткен келін мен ене 
арасындағы ұрыс-керістер нәтижесінде әрі өзі үшін, әрі 
әйелімен анасының ортасында қалған күйеуі үшін де тұрмыс 
шыдамсыз халге келеді. Бір шара қолдану керек деп ойлаған 
келін, әкесінің бұрынғы досы болған емшіге барып дертін 
айтады. 
Кәрі адам оған шөптерден бір қоспа дайындайды және 
оны үш ай бойы күнде аз-аздап енесінің тамағына қосып 
тұруын айтады. Уды аз-аздап берсе, осылайша оны келіннің 
өлтіргені белгілі болмайтын еді. Кәрі адам келіншекке 
ешкімнің және күйеуінің де одан күмәнданбауы үшін 
енесімен өте жылы қарым-қатынаста болуын, ол үшін ең 
дәмді тағамдар пісіруін де айтады. 
Қуана қуана үйіне келген келін айтылғандарды бұлжытпай 
орындайды. Әр күні енесіне ең дәмді тағамдар дайындап 
беріп отырады. Онымен жақсы мәміледе болып, тамағына 
да аз-аздан уды тамызып отырады. Біраз күннен кейін енесі 
де қатты өзгеріп, келініне өз қызы сияқты қарай бастайды. 
Бұдан былай үйде сыйластық лебі есе бастайды. Бұл арада 
енесін өз анасындай жақсы көріп қалған келін, істегендеріне 
қатты өкінеді. Кешірілмес қатеге жол бергенін түсініп, баяғы 

---

ЖАНҰЯ
- 162 -
емшіге қайта барады. Кәрі адамға, енесіне берген уларды 
тазалайтын бір дәрі табуын сұрап жалынады. Көзіне жас 
толған кәрі адам былай дейді: 
“Қымбатты Лили, саған бергендерім тек витамин ғана 
еді. Нағыз у ол сенің басыңда еді. Сен оған жақсы мәміледе 
болған сайын, оның да саған деген ызасы құрметке айналды. 
Осылайша сендер нағыз ана мен қыздай болдыңдар.” 
“Гүл берген қолда, гүлдің иісі қалады” деген даналық 
сөздің мәні осы болса керек...