Neft va gazni qayta ishlash kimyoviy texnologiyasi kafedrasi

Gidrogenlashni asosiy omillari va kimyosi. 
Gidrogenlashda 
uglevodorodlarni 
molekulalarini 
parchalanishi 
bilan 
ketadigan reaktsiyalarda vodorod to`yinmagan bog’larga birikadi va hosil bo`lgan 
moddalar o`zgarmas xarakterga ega bo`ladi. 
Molekula qancha kichik bo`lsa gidrogenlash energiyasi shuncha kichik 
bo`ladi. etanni etilendan hosil bo`lishi ozod energichsini, geksanni geksilendan 
hosilbo`lish energiyasiga solishtirilganda bu yaqqol ko`rinadi. 500
0
S bu kattalik 
Z=-18080 kall/mol’ Z=-14820 kall/mol’. 
Gidrogenlash sharoitida parafin uglevodorodlar parchalanish va izomerlanish 
reaktsiyalariga kirishishi mumkin. 
Katalizator va vodorod ishtirokida gidrogenlash natijasida to`yingan 
uglevodorodlar hosil bo`ladi: 
RH+H
2
 

 R
1
H+R
11
H 
Bu funktsional katalizatorlar ishtirokida parafinlarning izomerlash xuddi 
katalitik krekingdagidek oraliq moddalar hosil bo`lish bilan boradi.

---

Kreking temperaturasida to`yingan bog’lardan sodda aromatik, naften va 
izoparafin uglevodorodlar hosil bo`ladi. Bundan ko`rinadiki destruktiv 
gidrogenlash natijasida koks hosil bo`lishiga olib keladigan aromatik xalqalarni 
knodensatsiyasi kuzatilmaydi. Oltingugurtli mahsulotlarni gidrogenlashlash 
natijasida ularni vodorod bilan rektsiyaga kirishishni natijasida H
2
S va 
uglevodorodlar hosil bo`ladi. 
C
4
H
9
HS+4H
2
 

 C
4
H
10
+H
2
S 
RSH+H
2
 

 RH+H
2
S