G. S. K u t u m o V a I. I. I n o g a m o V g e o d e z I ya va m a r k s h e y d e r L i k I s h I

 
10.4- rasm.Ozod bekatlar taxeometriyasini bajarish sxemasi 
Bu holatda A, B va D geodezik asos punktlariga ko’rinish bo’lishidan 
tashqari, syomkani bajarish ketma-ketligi va С
1
, С
2
, С
3 
bekatlarning joylashish o’rni 

---

170 
belgilanmaydi. Syomka jarayonida К
1 
, К
2 
, К
3 
nuqtalar qatori nazorat uchun turli 
syomka bekatlar(bloklar)idan ikki marotaba aniqlanadi.
 
Bo’lakli-blokli taxeometriya usulida bekatlarning koordinatalari va 
balandliklarini aniqlash uchun qo’llanadigan boshlang’ich geodezik asos punktlari 
sifatida mayoqli piketlardan foydalanish mumkin. Buning uchun koordinatalari va 
balandliklari ma’lum joydagi predmetlar (teleminoralar, tutun mo’rilari, binolar 
shpili va boshq.) xizmat qilishi mumkin.
Yuqorida ta’kidlanganidek, elektron-blokli taxeometriyani amalga oshirishda 
geodezik kestirmalar eng unumli geodezik qurilmalar bo’lib, ulardan eng maqbuli 
kombinatsiyalashgan 
kestirma 
hisoblanadi. 
Qator 
kombinatsiyalashgan 
kestirmalarni ketma-ket bajarishda ketma-ket elektron-blokli taxeometriya usuli 
shakllanadi. Bunda piket nuqtalari syomkasi bilan syomka asosni yaratish birga olib 
boriladi. Bu texnologiyani 10.4-rasmdagi chizmalar asosida amalga oshirish 
mumkin: to’liq (a) yoki koordinatalar orqali bog’langan(b) yo’llar, yopiq (v) yoki 
osma (g) yo’llar.
 

---

171 
10.5- rasm. Ketma-ket elektron-blokli taxeometriya yo’llari
Elektron-blokli taxeometriyaning boshqa xususiyati shundan iboratki,tayanch 
geodezik punktlar orasidagi yo’lning har bir tomoni uchun koordinatalar orttirmalari 
ma’lum bo’ladi, gorizontal burchaklari esa asbob turgan bekatlarda bo’ladi (10.6-
rasm).