Өзбекстан республикасы жоқары ҳӘм орта арнаўлы билимлендириў министрлиги қарақалпақ МӘмлекетлик университети

аймақлардан нәтийжели пайдаланыў керек.
Бунда:
1. Боян өсимлиги егип өсирилген майданлардан шарўа маллары ушын 
от-жем таярлаўды әмелге асырыў зәрүр.
1. Алып барылған тәжирийбелерде боян егилген майданлардан биринши
жылы 1-орым (150-170 ц/га қурғақ беде), екинши жылдан баслап 2-орым 
(450-500 ц/га қурғақ беде) жумыслары алып барыўға болатуғынлығы 
дәлилленди.
2. Мағлыўматларда боян өсимлиги пал бериўши өсимликлер қатарына 
киреди. Өсимлик 1-1,5 ай даўамында гүл ашып турады. Сол себептен 
екпе боянзарлар жаратылған майданлардан пал ҳәррешиликти 
раўажландырыўда пайдаланыўға болады.
3. Мағлыўматларда боян өсимлиги өсирилген жерлердиң топырақларының 
өнимдарлығы артатуғынлығы ҳәм топырақ қурамындағы зыянлы 
дузлардың кемейетуғынлығы бақланғаны айтылған. Демек, ол 
мелиорант өсимлик.

---

– 10 –
Төртиншиден. «Боян ҳәм басқа дәрилик өсимликлерди жетис­
тириўши ҳәм қайта ислеўши кәрханалары Ассоциациясы»ның 
жумысларын жетилистириў зәрүр.
Бунда:
1. Аймақтағы барлық тамыр жыйнаўшы ҳәм тамырды қайта ислейтуғын 
фирма, кәрхана ҳәм заводлардың Ассоциацияға ағза болыўын тәмийинлеў;
2. Өсимликтиң тамырын жыйнап алыўда ҳәм боян плантацияларын 
шөлкемлестириўде улыўма есабын жүргизиў зәрүр. 
Бесиншиден.
Мәмлекетимиздеги илимий изертлеў институтлар 
лабораторияларында боян өсимлигинен жаңа дәрилик препаратлар ҳәм 
басқа да өнимлер жетистириў бойынша илимий изертлеў жумысларын 
алып барыў зәрүр. Бунда шет ел мәмлекетлериндеги илим жетискенлик-
лери ҳәм алдыңғы технологиялардан нәтийжели пайдаланыў керек 
болады.
Алтыншыдан.
Аймақта 
боян 
өсимлигин 
жетистириўди 
раўажландырыў мақсетинде Қарақалпақстан Республикасы Бердақ 
атындағы Қарақалпақ Мәмлекетлик университети Кегейли районы, 
Халқабад массиви аймағы «Жүзимбағ» АПЖда 50 га жер майданына ийе 
болып, ҳәзирги күнде «үлги тәжирийбе хожалығын» шөлкемлестириў 
режелестирилген болып, келешекте бул хожалықта боян өсимлигиниң 
егис плантацияларын жаратыў ҳәм тамыр шийки затын жыйнап алыў 
технологияларын үйрениў ҳәм өндириске еңгизиў бойынша изертлеў 
жумыслары алып барылады. Соңғылығында, хожалық боян өсимлигиниң 
туқымын ҳәм тамыр пақал-қәлемшесин жетистирип беретуғын орайға 
(хожалыққа) айланады.
Соңғы жыллары Бердақ атындағы Қарақалпақ Мәмлекетлик 
Университети «Дәрилик өсимликлер агроэкологиясы ҳәм интродукциясы» 
кафедрасында «Әмиўдәрьяның төменги аймақларында боян өсимлигиниң 
биоэкологиясы ҳәм жетистириў технологиясын жетилистириў» бойынша 
илимий изертлеў жумыслары алып барылмақта. Изертлеў нәтийжесинде 
аймақта боян жетистириўши фирма ҳәм кәрханаларға агро усыныслар 
берилип келмекте.

---