Tibbiyotda axborot texnologiyalari

 
Dasturlar, fayl va papka oynalari. 
Ishlash usullari va ta’rifi. 
1. Kompyuterda dastur ishga tushgach, ekranda fayllar 
ro‗yxati va ular haqidagi axborotlar yozilgan ko‗k chiziq bilan 
chegaralangan oynalar paydo bo‗ladi. (Aslida Windows so‗zi ham 

---

"oynalar" degan ma‘noni bildiradi). Oynalar to‗g‗ri to‗rtburchak 
shaklda bo‗ladi. Obyektni (fayl, papka yoki dastur) ochish 
obyektning belgisida yoki obyektning kontekst menyusidan 
ochish buyrug‗ida "sichqoncha"ning chap tugmasini 2-marta tez 
bosish bilan amalga oshiriladi. 
2. Oyna elementlari – ochiq obyektning nomini saqlovchi 
sarlavha o‗lchovini o‗zgartiruvchi va oynalarni biriktiruvchi 
tugmalarni boshqarish tugmalaridan iborat. Bunda tugmalarning 
oynani yigishtirish, o‗lchov o‗zgartirish va berkitish faoliyatini 
ko‗rsatib tasvirlab berish lozim. Oynani yigishtirish operatsiyasi 
bilan oynalarni yopish operatsiyasi farqlarini ta‘kidlab o‗ting 
(Birinchi holatda obyekt faolligicha qoladi, ikkinchisi bilan ish 
ham to‗xtatiladi). Masalalar paneli yordamida yoki ALT+TAB 
tugmasini bosish bilan yigishtirilgan oynalarni tiklash ham 
mumkin. 
3. Oyna o‗lchovlarini o‗zgartirish bu oyna o‗lchovi 
o‗zgartirish yo‗nalishini ko‗rsatuvchi 2 yo‗nalishli strelkalar 
paydo bo‗lguncha, "sichqoncha" kursorini oyna chegarasiga olib 
borish kerak. "Sichqoncha"ning chap tugmasini bosish va uni 
bosib turgan holda kursorni ko‗chirib, shu vaqtda oyna o‗lchovini 
o‗zgartirish kerak. 
4. Oynani "sichqoncha" yordamida boshqa joyga ko‗chirish 
yo‗li bilan harakatlantiriladi. Buning uchun kursorni oyna 
sarlavhasi o‗rtasiga olib boriladi, "sichqoncha"ning chap tugmasi 
bosiladi va uni bosib turgan holda oyna ish stoliga ko‗chiriladi. 
5. Bir vaqt ichida bir necha obyektni, ularning har biri alohida 
oynada joylashganligi, ochish imkoniyatlari haqida gapirish 
o‗rinli. Shuni ta‘kidlash lozimki, faqat ulardan biri faol bo‗lishi 
mumkin, har vaqt faqat bir oyna bilan ish amalga oshirilishi 
mumkin. Bunda faol oyna sarlavhasi to‗q ranglar bilan ajratilgan 
bo‗ladi. 
Operatsion tizimlar o‗zining 4 davrga bo‗lingan rivojlanish 
yo‗lini bosib o‗tdi.

---

Birinchi davr: 
XVIII asr oxiri – analitik mashina (Charlz 
Bebich yaratgan). Bu davrda OT «mavjud emas» yo‗q.
1945-yillardan keyin lampali mashinalar yaratildi. Dasturlash 
faqat mashina tilida.