Tabiiy fanlar fakulteti kimyo kafedrasi dehqonov r. S

m = v P_
Zarracha sharsimon bo’lganligi uning hajmi 
v = j * r3
yoki 
m
= j*-
-r3 p
bo’ladi, bundan foydalanib osmotic bosimni topamiz:
ЗС- Я- Г 
3-3-8,31-103 - 298
я -
------ ---------= ■
-------- -------- Г
5
------------------ = 4,6-10 
Pa
\ n
 • 
r 3 ■ p
 • 
N
 
4 • 3,14(4 • 10'9 J • 6,02 • 102 • 19,3
;r = 4,6-104pa
5-masaIa. 
Temir (Ill)-gidroksid zoli zarrachasning o ’rtacha siljish 
kattaligini aniqlang. Agar zarracha radiusi r=10'8 m, suvning 
qovushqoqligi 
tj =
10~3 
n-selk/m2, harorat T=293° bo’lsa, r = 
4 
sekund 
davomida zarracha qancha rnasofani bosib o’tgan.
Masalani yechish. Eynshteyn tenglamasiga muvofiq o’rtacha
kvadratiksiljishkattaligi: X 2 = 2 - D -т gateng.
Bu yerda: D - diffuziya koeffitsienti. Agar zarrachalaming tuzilishi
shar
shaklida deb faraz qilinsa, quyidagiga ega bo’lamiz:
\RT
x
=,
N Зп-ц-г
Bu yerda: R - universal gaz doimiysi; T - temperatura, °K; N -
Avogadro soni; r - zarracha radiusi, M; ^-m uhitning qovushqoqligi, 
n-sek/m2, r - vaqt, sekund.
8 , 3 ^ , 2 9 3 4
- 6
v 6,06-10» 6 -3-3,14-10“8 
Demak, javob kolloid eritma zarrachasining 4 sekund davomida 
o ’rtacha siljish kattaligi 12,9-10"* m ga teng.
57

---

6-masala. Oltin gidrozolining kontsentratsiyasi 2 kg/m3 bo’lib, 
/anachasining o’lchami, ya’ni diametri d=6-10‘9 m, zichligi 
p
= 
1
9,3 • 
103
kg/m3 ga teng. Tajriba harorati T=293°K ga teng.