O'zbek iston respublikasi oliy V a o'rta m a X s u s ta'lim vazirligi

butunlay (sudralib yuruvchilar, qushlar, sut emizuvchilar) quruqlikda
hayot kechirishga o'tgan umurtqali hayvonlardir. Ayrim to'rtoyoqlilar
qaytadan suvda y a sh a sh ga o'tgan (k o ’p chilik dum li am fibiyalar,
tim sohlar, ayrim toshbaqalar, ilonlar, pingvinlar, kurakoyoqlilar,
kitsimonlar va boshqalar). Barcha to'rtoyoqlilar o'pka bilan nafas oladi.
Ikkita qon aylanish doirasiga eg a bo'lib, ikki juft harakat organlari
ko'p richaglar shaklida besh barmoqli bo'ladi. Richaglar oyoqlam i faqat
tanaga nisbatan emas, balki oyoqlam ing ayrim qismlariga nisbatan
harakat qilishga im kon beradi.
To'rtoyoqlilam ing katta sinfi suvda ham quruqlikda yashovchilar,
sudralib yuruvchilar, qushlar va sut emizuvchilar sinfiga bo'linadi.
13.1. Suvda h am quruqlikda y a sh o v ch ila r (A m ph ib ia)n in g tu zilish i
A m fibiyalar 
eng sodda tuzilgan quruqlikda yashovchi umurtqalilar.
Tuxumlari tashqi m uhitda (suvda) urug'lanadi. Lichinkasi suvda
rivojlanadi, m etam o rfoz orqali v o y a g a y e ta d i. A na sh u davrda
lichinkaning jabrasi o'pka bilan alm ashinadi, ikki juft quruqlikda
harakatlanish organi besh barmoqli oyoqlari paydo bo'ladi, qon aylanish
va sezgi organlari sistem asida katta o'zgarishlar sodir bo'ladi. Shuning
bilan birga am fibiyalam ing quruqlikda yashashga m oslanish belgilari
uncha yaxshi rivojlanmagan.  p k a si kuchsiz rivojlanganligi tufayli
terisi ham nafas olishda ishtirok yetadi. Uch kam erali yuragi qonni
arteriya va vena qoniga ajratishga imkon bermaganligi tufayli ko'pchilik
to m ir la r id a a r a la s h q o n o q a d i. H a r a k a t o r g a n la r i k u c h s iz
rivojlanganligidan tanasini yerdan ko'tarib turolmaydi.
Suvda ham quruqlikda yashovchilam ing tuzilishi baqa m isolida