Bino va inshootlar qurilishi

Tarixiy yodgorliklarning geometrik parametrlarini geodezik usulda 
aniklash 
texnologiyasi 
Ulcham olish ishlari amaliyotida tarixiy yodgorliklarning bir kator asosiy parametrlarini 
aniklash muammosi paydo buladi. Tarixiy ansambllarning geometrik parametrlarini geodezik 
usulda aniklash texnologiyasini bir necha boskichlarga ajratish mumkin. 
Optimal nlanli-balandlik geodezik tarmoklarini barpo etish 
Ma’lumki tarixiy ulchamlarni olishdan maksad tarixiy yodgorliklarning ulcham olish 
chizmala- rini tuzishdan iborat. Agar ulcham olish ishlari inshootning ichida yoki atrofida 
joylashgan duch kel- gan nuktalaridan boshlab ulchansa, ulcham olishning anik chizmasini 
tuzishning imkoni bulmaydi. SHu- ning uchun s’yomka kilish nuktalari bir-biri bilan uzaro 
boglangan bulishi zarur: joyda tarixiy yodgorliklarning ulchamlarini olishda bu bogliklik 
inshootning ichki va tashki tomonlarida, turli usullar orkali belglangan shartli nul va vertikal 
chiziklar orkali amalga oshiriladi. 

---

120 
Geodezik usulda tarixiy yodgorliklarning geometrik ulchamlarini olishda geodezik tayanch 
gar- moklari sifatida yodgorlikning atrofidan, agar sharoig gakozo etsa, ichkarisidan x,am 
utkaziladigan teodolit-nivelir yuli xizmat kiladi Juda katta bulmagan inshootlarni s’yomka kilishda 
uchburchak yoki turtburchak shaklidagi teodolit yuli bilan chegaralanish mumkin. Ayrim xollarda, 
alox,ida fasad yoki kurinishlarni s’yomka kilish paytida ishlarni bitta yoki ikkiga stansiyadan turib 
bajarish kifoya kiladi. Bunda orientirlash bussol yordamida amalga oshiriladi.
Nazorat savollari: 
 
1. Quvuro‘tkazgichlar deb nimaga aytiladi? Ularning tarkibi. 
2. Quvuro‘tkazgichlarni loyihalashda qanday talablar qo‘yiladi? 
3. Quvuro‘tkazgich trassasi qanday tanlanadi? 
4. Quvuro‘tkazgichlarni trassalashda qanday geodezik ishlar bajariladi? 
5. Elektr uzatkich trassasi qanday tanlanadi? 
6. Elektr uzatkich trassasiga qanday talablar qo‘yiladi? 
7. Elektr uzatkich trassasini barpo etishda plan olish asosi sifatida qanday tarmoqdan 
foydalaniladi? 

---

121