O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maхsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

TO‘P O‘YINDA VA O‘YINDAN TASHQARIDA 
To‘p o‘yinda va o‘yindan tashqari holatlarda: 
To‘pning o‘yindan tashqari holatda bo‘lishi 
To‘p quyidagi holatlarda o‘yin holatida bo‘ladi:
To‘p maydon chizig‘ini epda yoki havoda to‘liq kesib o‘tsa; 
Bosh hakam xushtagini chalib o‘yinni to‘xtanganda. 
To‘pning o‘yinda bo‘lishi 
Yuqoridagi holatlardan tashqari barcha vaziyatlarda to‘p o‘yindan tashqari holatda bo‘ladi: 
Darvoza ustuni, to‘sini yoki maydon burchagidagi bayroqqa tegib maydonga qaytsa; 
Bosh hakamga yoki uning yordamchilariga tegib maydonda qolsa. 
23-rasm 
10-qoida
TO‘P DARVOZA TO‘RIDALIGINI 
ANIQLASH USULLARI
To‘p darvoza to‘rida 
To‘p darvoza chizig‘ini, to‘sin osti va ustunlar orasini to‘liq kesib o‘tsa va to‘p kiritgan jamoa 
o‘yinchilari to‘p kiritilgunga kadar xech qanday qoidani bo‘zmagan hollarda to‘p darvoza to‘rida 
deb hisoblanadi. 
G‘olib jamoa 

---

82 
Uchrashuv davomida ko‘proq to‘p kiritgan jamoa g‘olib jamoa deb topiladi. Agar ikkala 
jamoa ham o‘yin davomida bir xil to‘p kiritsa yoki umuman to‘p kirita olmasa o‘yin durang deb 
hisoblanadi. 
Musobaqa reglamenti 
Keyingi bosqichga bitta jamoa yo‘l olishi kerak bo‘lsa-yu, lekin uchrashuv durang bilan 
yakunlansa, unda Halqaro kengash tomonidan tasdiqlangan musobaqa reglamentiga ko‘ra 
qo‘shimcha bo‘limlar yoki boshqa choralar ko‘rilishi kerak. 
24-25 rasmlar 
11-qoida
O‘YINDAN TASHQARI HOLAT 
“O‘yindan tashqari” holatni aniqlash 
O‘yinchining “o‘yindan tashqari” holatda qolishi o‘yin qoidalarini buzilishidir. 
O‘yinchi «o‘yindan tashqari» holatda deb topiladi, agar: 
O‘yinchi raqib darvoza chizig‘iga raqibning so‘nggi o‘yinchisidan yaqinrok holatda tursa, 
unda ushbu o‘yinchi o‘yindan tashqari holatda deb hisoblanadi. O‘yinchi «o‘yindan tashqari» 
holatga tushmaydi, agar: 
O‘z jamoasining yarimmaydonida bo‘lsa, 
Raqib jamoasining so‘nggi o‘yinchisi bilan bir xil darajada bo‘lsa, 
Raqib jamoasining so‘nggi va so‘nggisidan bitta oldin turgan o‘yinchisi bilan bir xil darajada 
bo‘lsa. 
Qoidabuzarlik
«O‘yindan tashqari» holatda qolgan futbolchini hakamning fikriga ko‘ra 
jamodoshlaridan bironta sherigi to‘pga teginish vaqtida o‘yinga aktiv tarzda xalaqit 
qilsa, jazolash mumkin, ya'ni: 
«to‘p bilan harakat qilishda bevosita ishtirok etsa, 
raqib harakatlariga halakit qilsa, 
o‘zining egallab turgan pozitsiyasidan yaxshirok vaziyatga chiqishga urinsa. 
26-27 rasmlar 

---

83 
12-qoida