O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

1-jadval 
Quyidagi ma’lumotlar berilgan: 

bir necha ko’rsatkichlar orqali ifodalangan tenglama uchun 30 yillik 
G’azna obligatsiyalar 5.43 foiz, 30 yillik “AAA”ni korporativ obligatsiyalari 
6.71% hamda inflyatsiya 2.33 % berilgan.
Nominal foiz stavkasi 
= 
erkin real foiz stavkasi + inflyatsiya mukofoti + mukofot riskini bajarmaslik + 
yetilgan risk mukofoti + likvidlilikning risk mukofoti 
Foiz stavkasi va inflyatsiya darajasi (2000-2019) 
Yil 
3 oylik g’azna 
cheklari % 
30 yillik g’azna 
obligatsiyalari % 
30 yillik korporativ 
obligatsiyalari % 
inflyatsiya 
darajasi % 
2000
3.43
7.67
8.14
3
2001
3
6.59
7.22
3
2002
4.25
7.37
7.97
2.6
2003
5.49
6.88
7.59
2.8
2004
5.01
6.71
7.37
2.9
2005
5.06
6.61
7.27
2.3
2006
4.78
5.58
6.53
1.6
2007
4.64
5.87
7.05
2.2
2008
5.82
5.9
7.62
3.4
2009
3.4
5.49
7.08
2.8
2010
1.61
5.43
6.49
1.6
2011
1.01
4.93
5.66
2.3
2012
1.37
4.86
5.63
2.7
2013
3.15
4.51
5.23
3.4
2014
4.73
.91
5.59
3.2
2015
4.36
4.8
5.56
2.9
2016
1.37
4.28
5.63
3.8
2017
0.15
4.08
5.31
-0.4
2018
0.14
4.25
4.94
1.6
2019
0.05
3.91
4.64
3.2
Mablag’
 
3.85
 
6.14
 
7.00
 
2.92
 

---

529 

real risk- daromadning real darajasi 3 oylik g’azna cheklari va inflyatsiya 
darajasiga qaraganda turlicha. 

belgilangan risk mukofoti “AAA” kompaniya va 30 yillik G’azna 
obligatsiyalari o’rtasidagi farqqa ko’ra baholandi.

ao’ndirish riski mukofoti esa 30 yillik g’azna obligatsiyalar va 3 oylik 
gazna cheklari o’rtasidagi farqqa ko’ra baholandi. 

“Lolazor” obligatsiyalari Nyu York obligatsiyalar birjasida sotiladi, 
shunday qilib likvidlik riski mukofoti yengil bo’ladi. u noldan balanroq bo’ladi. 
Firma obligatsiyalari uchun o’rta bozor boshqa taqinchoq sotuvchilariga 
qaraganda ancha ishonchsizdir, u asosiy 4 punkt bo’yicha baholandi. Har bitta 
punkt yuz foizdan bir foiz ni tashkil qiladi. 

endi o’z ma’lumotlaringizni tenglamaga qo’ying, shu tarzda nominal foiz 
stavkasi baholanib, har bir o’zgaruvchi o’lchami “Lolazor” bilan maslahatlashib 
diqqat bilan ko’rib chiqilishi mumkin.
MOLIYAVIY BOSHQARUV 
12. EKSPERTDAN SO’RANG 
Faraz qilamiz, siz juda ham ko’pchilik foydalanadigan “Moliya savollari: 
Ekspertdan so’rang” moliyaviy blogi mualliflaridan birisiz. Sizning vazifangiz 
foydalanuvchilarning moliyaviy sohasi bo’yicha savollariga javob berishdan 
iborat. Bu hafta siz o’quvchilaringizdan dividendlarga bog’liq 2 savol murojaatini 
oldingiz.
1-savol: 
Men “YUKSALISH” korporatsiyasining 8 foiz oddiy aksiyalariga 
egaman, yaqinda uni har bir aksiyaga $ 98 to’lab sotib oldim. Korporatsiya 1 
aksiyaga 2 ta aksiya (split) tarzida bo’linishini reja qiliganini e’lon qildi.
1)
aksiya splitidan so’ng mening moliyaviy holatim hozirgiga nisbatan 
qanday bo’ladi? (ishora: faraz qilamiz aksiya narxi ham proporsional tarzda 
tushadi) 
2)
moliya bo’yicha ijrochi vitse prezidentning fikricha aksiya narxi splitga 
mutanosib tushmaydi va 45 foizga tushib splitdan avvalgi optimal narx 
darajasidan yuqori bo’ladi. Agar u haq bo’lib chiqsa, splitdan mening daromadim 
qanchaga teng bo’ladi? 
2-savol:
Siz “LIVE” korporatsiyasi direktorlari kengashidasiz va $550000 
dividend to’lashni e’lon qildingiz. Hozirda 275000 aksiya amalda va har bir 
aksiyadan daromad $6ga teng. Sobiq dividend sanasidan so’ng aksiyani $45ga 
sotishingiz mumkin. Dividendni to’lab berishning o’rniga menejment aksiyani 
qayta sotib olmoqchi.

---

530 
1)
agar qayta sotib olish narxi taklif etilgan dividendga teng bo’lsa nima 
qilish kerak? (Ishora: soliq ta’sirini hisobga olmang)
2)
kompaniya qancha aksiya sotib olishi zarur?
Siz kichik aksiyadorlarni chiqarib tashlamoqchisiz. Agar kimdir 100 
aksiyaga ega bo’lsa, u kompaniya dividend to’lashi yoki aksiyani qayta otib 
olishdan qaysi birini afzal ko’rar edi?