Strategik menejment

Iste'molchilar
- mazkur firma mahsulotining xaridorlari hisoblanadigan 
jismoniy va huquqiy shaxslar (fuqarolar, oilalar, firmalar, jamoat tashkilotlari va 
davlat muassasalari). Iste'molchilar o‘rtasidagi katta farqqa qaramay, ularda 
umumiy xususiyatlar bor. Ular marketing maqsadlariga bog‘liq holda maqsadli 
guruhlarga birlashtirilishi mumkin bo‘lgan jins, yosh, malaka, ehtiyojlar tarkibi, 
daromadlarni belgilaydi. Umuman, bozordagi xatti-harakatlari strategiyasi 
jihatidan bir-biridan ancha farq qiladigan iste'molchilarning besh turi farqlanadi. 
Bular yakka iste'molchilar, oilalar yoki uy xo‘jaliklari, vositachilar, ta'minotchilar, 

---

31
davlat va jamoat tashkilotlarining mas'ul shaxslari yoki xodimlaridir. 
Salmoqli qismini 
yakka iste'molchilar
tashkil etadi, ya'ni aholining tovar va 
xizmatlarni faqat o‘zining shaxsiy foydalanishi uchun sotib oladigan qismi. Oilalar 
yoki 
uy xo‟jaliklari
asosan oziq-ovqat va nooziq-ovqat mahsulotlarini xarid 
qiladilar. Miqyoslariga va xaridlarining hajmiga ko‘ra ular ham iste'molchilarning 
asosiy turiga kiradi. 
Vositachilar
ancha professional xaridorlardir, zero, ular 
tovarlarni asosan qayta sotish maqsadlarida sotib oladilar. Shu bilan bog‘liq holda 
ular tovar narxiga, uning o‘ramiga, saqlanish muddatlari kabi omillarga ko‘proq 
e'tibor beradilar. Firmalarning xodimlari bo‘lgan 
ta'minotchilar
moddiy-texnika 
ta'minoti uchun tovarlarni sotib oladilar, bunda ular e'tiborining markazida 
tovarning narx va miqdoriy tavsifi, transport xarajatlari, ishlab chiqaruvchining 
obro‘i, mijoz istagiga reaktsiyaning tezligi, to‘lovni kechiktirish imkoniyati kabi 
ko‘rsatkichlar turadi. 
Davlat va jamoat muassasalarining mansabdor
yoki