Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги бухоро муҳандислик-технология институти

2. Мунозара
усули жараѐнида юзага келадиган баҳслашиш 
фикрлашнинг ифодаси бўлибгина қолмай, шаклланиб келаѐтган шахс 
ўзининг бирор нарсани ҳал этиш, мустақилликда катталар Билан тенг 
хуқуқли эканлигини ѐқлаш эҳтиѐжидир. Дарс жараѐнидаги баҳс чоғида 
ўқитувчи ўқувчилар билан баравар ҳақиқат изловчиси бўлиб ҳаракат қилади. 
Ана шу баҳсда у ўз билимини намойиш этади, кенг фикрлайди, фикрларни 
далиллар билан асослайди, бу фазилатлар эса ўқувчилар ўртасида ўзаро катта 
ҳурмат уйғотади. Баҳс жараѐнида ҳар бир ўқувчининг «шахсий фикри», ўз 
мавқеини ифодалаш ва асослаш малакаси юксак қадрланади. 

---

73 
3. Машқ. 
Машқ - бу ўтилган ўқув материалларини амалиѐтда қўллаш 
мақсадида, режали ташкил этилган амалларни кўп маротаба бажаришдир.
Ушбу усулнинг афзаллиги шундан иборатки, у, кўникма ва малакаларни 
самарали шаклланишини таъминлайди. 
Машқ - 
кўникма ва махоратларнинг ташкил этувчилари бўлганлиги 
каби ишлаб чиқариш таълимининг ҳам асосий усули бўлиб хисобланган 
машқлар билан шаклланади. Машқ деганда онгли равишда маълум бир 
фаолият усули бўйича амалий харакатларни кўп марталаб такрорлаш 
тушунилади. 
Талабаларнинг мустақил кузатуви
. Бу усул асосан мураккаб 
тузилишдаги жихозларга хизмат кўрсатиш билан боғлиқ касбни эгалламоқчи 
бўлган талабаларнинг ишлаб чиқариш таълимида қўлланилади. 
Кузатув ўқувчилар томонидан мустақил равишда, ишлаб чикариш 
таълими устасининг назорати ва унинг кўрсатмалари бўйича ўтказилади. 
Топшириқда одатда мустақил кузатувлар мақсади қўйилади, уларни ўтказиш 
тартиби кўрсатилади ва кузатувлар натижаларини қайд қилиш бўйича 
кўрсатмалар берилади. 
Махсус 
фанлар 
бўйича 
машқларни 
қуйидаги 
турларидан 
фойдаланилади. 
3.1. Шарҳланган машқлар
ўқув жараѐнини фаоллаштиришга,
вазифаларини онгли равишда бажарилишига хизмат қилади. Ушбу 
машқларнинг моҳияти шундан иборатки, ўқитувчи ва ўқувчилар 
бажарилаѐтган ишларни шарҳлайдилар, натижада улар ўзлаштирилади ва 
тушуниб етилади. Аввал бунга энг яхши ўқувчилар жалб этилади, кейин эса 
ўқув материалини тушунтиришда бутун гуруҳ иштирок этади. Шарҳланган 
машқлар усули ўқув машғулотининг юқори суръатини таъминлайди, 
материални барча ўқувчилар томонидан онгли ва мустақил равишда, 
мустаҳкам ўзлаштирилишига ѐрдам беради. 

---

74