Toshkent davlat agrar universiteti termiz filiali meva-sabzavotchilik, uzumchilik

Hosilni yig’ish va saqlash. 
Bahorda va kech kuzda ekilgan piyozlar 
sentyabrda-oktyabr boshlarida, avgustda ekilganlari esa iyul-avgust boshlarida 
yig’ib olinadi. Piyoz pishganda piyozbosh yumshab, keyin bo’yni quriydi, 
barglari so’lib yerga yotib qoladi. Piyoz barglari to’la quriguncha kutib turish 
yaramaydi, chunki kechikib yigishtirib olingan piyoz yaxshi saqlanmaydi.
Piyoz KTN-2B, KST-1,4 markali kovlagichlar bilan yoki qo’lda bir marta 
yig’ishtiriladi. Uni tula mexanizatsiya yordamida yig’ishtirish uchun LKG-1,4 
va PML-6 markali mashinalardan foydalaniladi. Qazib olingan piyozlar bir 
necha kun xirmonga yoki dalaga yupqa yoyilib, quyoshda quritiladi. Quritish 
vaqtida piyozlar bir oz namni yo’qotadi, barglari so’liydi, piyozbosh esa 3-4 
quruq po’stlarga, yahni ularni kelgusida qurib qolishdan saqlaydigan qattiq 
po’stlarga o’raladi. 
Qurigan piyoz barglari kesiladi va piyoz yirikligiga, yetilish darajasiga 
qarab sortlarga ajratiladi. Barglarni piyozbosh uchidan 3-4 sm qoldirib kesish 
kerak. Agar barglar pastdan kesilsa, piyozboshning ichiga turli bakteriya kiradi 
hamda saqlash vaqtida piyozning ko’pi chiqitga chiqib ketadi. 

---

192 
Piyozboshlar uch guruhga ajratilib farqlanadi: 1) tovar maxsuloti uchun 
(yirik va o’rtachalari) ajratiladi, ular yaxshi yetiladi va qishda saqlashga 
yaroqli bo’ladi; 2) bu ham tovar mahsulot uchun ajratiladi, lekin bular to’la 
yetilmagan (bo’yni yo’g’on), shuningdek, shikastlangan, keyinchalik saqlashga
yaroqsiz piyozboshlar bo’ladi; 3) mayda (no’sh) piyozlar, bular tovar mahsulot 
bo’lmaydi, kelgusi yili qayta ekilib, ulardan ko’k piyoz yoki piyozbosh 
yetishtiriladi. 
O’zbekistonda xar gektar piyozdan o’rtacha 180-200 ts dan hosil olinadi. 
Piyoz quruq, yaxshi shamollatib turiladigan xonalarda 20-40 sm qalinlikda 
yoyilgan holda yoki sig’imi 10-15 kg li yashiklarga solingan xolda saqlanadi. 
Katta yashiklarda, qoplarda esa piyoz yaxshi saqlanmaydi. 
Istehmolga ishlatiladigan piyozlarni saqlash uchun qulay harorat +0,5, +1, 
havoning nisbiy namligi esa 75-80 % hisoblanadi.
Odatdagi, sunhiy usulda sovitilmaydigan sabzavot omborlarida kuzgi-
qishki-bahorgi davrda (oktyabrdan-aprelgacha) saqlashda vazni kamayishidan 
7-10 % gacha, shuningdek, chirish va haddan tashqari o’sib ketishidan saqlash 
rejimiga va saqlash oldidan piyozlar holatiga qarab, 3-4 % dan to 20 % gacha 
va undan ham ko’prog’i nobud bo’ladi. Bundan tashqari quruq qobiq holidagi 
chiqindilar (0,05-2,5 %) ham chiqishi mumkin. 
Sunhiy usulda sovitiladigan sovuq xonalarda, doimiy past haroratda (1-2) 
saqlanganda piyozlarning chirishi va o’sib ketish hollari bulmaydi, tabiiy 
yo’qolish, shakar va vitaminlarning parchalanishi keskin kamayadi.
Qishki saqlash uchun quyiladigan piyozlarni yig’ib olishdan ikki xafta 
ilgari ekinlarga malein kislota gidrazidi (GMK) ning 0,2 - 0,25 % 
kontsentratsiyali eritmasini purkash o’sib ketishini mahlum darajada to’xtatadi.