14-mavzu. Menejerni rahbarlik uslubi va madaniyati. Reja: Menejer va rahbarlik uslubi tushunchasi

Xoleriklar 
— ko’tarinki ruhda ishlay oladigan, qarshiliklarni yenga oladigan kishilar bo’lib, 
ularning ishlash zavqi kayfiyatining buzilishi bilanoq tez o’zgarishi mumkin. Ular serjahl, o’zini 

---

yaxshi ko’radigan, tez gapiradigan odamlar bo’lib, boshqalardan gapining ohangi o’zgaruvchanligi 
bilan ajralib turadi. Xoleriklarning vazminlik darajasi xuddi sangviniklarnikidek bo’ladi. Rahbar va 
boshqa kishilarga nisbatan o’zini to’g’ri tutadi. 
Nihoyat, Gippokrat yana bir tur kishilarni ajratadiki, bundaylarning ahvoli, ruhiyati bir xilda 
turmaydi. Ular yomon kayfiyatga ko’proq moyil bo’ladilar, arzir-arzimas narsalardan qattiq 
kuyunaveradilar. Bunday kishilarni ulut shifokor 
melanxoliklar 
deb atagan. qadimgi yunonlarda 
“melanxolik” so’zi “qora safro” degan ma’noni biddirgan. 
Melanxoliklar: o’ta ta’sirlanuvchi xususiyatga ega; tez toliqadigan va o’ziga ishonmaydigan; 
tashvishsiz, lekin juda sezuvchan; nihoyatda arazchan; juda oz kuladigan; faolligi sust, tortinchoq, 
kamg’ayrat; arzimagan sabablarga ko’zlaridan yosh oqib ketaveradigan; yangi xodimlar bilan 
qiyinchilik bilan til topishadigan kishilardir. 
Melanxoliklar qulay sharoitda oldiga qo’yilgan masalalarni muvafaqqiyatli bajaradi. Agar 
ishda sharoit, ya’ni vaziyat o’zgarsa, qiyinchilik tug’ilsa, ular o’zlarini panaga olib turishadi. 
Rahbar bir qator talablarga javob berishi kerak.
“Rahbarlik qilish” degan so’zga izohli 
lug’atlarda boshqarish, maslahat berish, kuzatish, yo’naltirish, ko’rsatma berish degan turli 
ma’lumotlar berilgan. Bundan ko’rinib turibdiki, hozirgi davrda menejer (rahbar)lar qondirishi zarur 
bo’lgan talablar juda ko’pdir. Ularni quyidagi beshta yirik guruhga bo’lish mumkin (28-jadval). 
 
28-jadval 
Rahbarga qo’yiladigan talablar 
№ 
Talablar 
Izoh 
1 
Ma’naviy yetuklik 

siyosiy yetuklik

huquqiy yetuklik 

axlohiy yetuklik 

yuqori saviya va ong 

ma’rifatchilik 

madaniyatlilik 

xodimlarni vatanparvarlik ruhida tarbiyalashga qodirlik 

topshirilgan ish uchun shaxsiy javobgarlikni his qilish, halollik, 
vyuqdonlilik shaxsiy manfaatlarni jamoa manfaatlariga 

bo’ysundirishga qodirlik 

kishilarga nisbatan mehribon va e’tiborli 

bo’lish 

tashabbus va ilgorlikni qullab-quvvatlash qo- 

biliyati printsipiallik 

tanqidga chidamli bo’lish, o’z-o’zini tanqid qila 

bilish 
2 
Intizom 
va 
mehnatga bo’lgan 
munosabat 
• mehnatsevarlik 
• jamoa o’rtasida ishizomni yo’lga qo’ya bilish 
• atrofdagilarda mehnatsevarlikni tarbiyalay bilish 
Bir 
noshud rahbarning beg’amligi yuzlab, minglab kishilar takdirining bedaxl 
qirralariga ta’sir etishi mumkin. Boqibeg’am bu toifa rahbarlarning ish uslubi bilan 
murosa qilib bo’lmaydi. 
3 
Bilim darajasi 

iqtisodiyotni bilish

texnika va texnologiyani bilish 

boshqarish ilmini, funktsiyalari va strukturasini bilish 

istiqbolni bilishga qodirligi va h.k.