Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги андижон қишлоқ ХЎжалиги ва агротехнология

Вилоят 
бўйича: 
3652.3 945.8 
3.9 
3773.1 995.6 
3.8 
103 
105 
97.0 

---

112 
*Жадвал муаллиф томонидан Фарғона вилояти “Маҳалла ва оилани қўллаб-
қувватлаш бошқармаси”нинг маълумотлари асосида тузилган. 
Қиёсий таҳлиллардан кўриниб турибдики, кўрилаётган даврда оилалар 
сонининг кўпайиш суръати жами аҳолига қараганда юқори бўлган. Яъни, бу 
даврда жами аҳолининг ўртача йиллик ўсиш суръати 103%ни, оилаларники 
эса 106%ни ташкил этган. Бунинг асосий сабаби жами аҳоли таркибида 
никоҳ ёшидагилар салмоғининг юқорилиги, ёшларнинг ота-оналардан 
алоҳида яшашга интилишидир. 
Сўнгги йилларда Андижон вилоятида оилаларнинг ўртача катталигида 
ҳам ўзгаришлар содир бўлмоқда. Чунончи, 2016 йилда вилоятда оиланинг 
ўртача катталиги, яъни ўртача оила аъзолари сони 3,9 кишини ташкил этган 
бўлса, 2020 йилга келиб бу кўрсаткич 3,8 га тенг бўлди ёки 2.6%га қисқарган.
Бу миқдорнинг ҳудудлар бўйича таҳлилни кўрадиган бўлсак. Андижон 
вилоятининг Шаҳрихон (28.0%), Мархамат (12.0%), Улуғнор (14%) ва 
Андижон (18.0%), Фарғона вилоятининг Ёзёвон (112%), Тошлоқ (109%), 
Наманган вилоятининг Норин (112%), Қосон (117%0, Чортоқ (145.5%), 
туманларида вилоятларнинг ўртача кўрсаткичларридан юқори суръатда 
ўзгарган. Мазкур ҳолат оилада тўртинчи, бешинчи, олтинчи ва ундан 
кейинги туғиладиган фарзандлар сонининг камайиши билан изоҳланади. 
Оиланинг иқтисодий барқарорлиги унинг даромадлари даражасига 
боғлиқдир. Бозор иқтисодиёти шароитларида оила даромадлари таркибида 
қатор ўзгаришлар содир бўлди: 
-
биринчидан, даромадлар шакллари ўзгарди, яъни анъанавийларига (иш 
ҳақи, пенсия, нафақа, стипендия) тадбиркорлик фаолиятидан, мулкдан, 
кўчмас мулкдан, қимматли қоғозлардан, чет эл валютасидан келадиган 
даромадлар қўшилди; 
-
иккинчидан, даромадларнинг миқдор ва сифат таркибий қисмлари 
ўзгарди, ҳақиқий ўз ихтиёридаги даромадлар, тўпланиш ва ажралиш 
коэффициенти, даромад танқислиги, тирикчилик минимуми, қашшоқлик 

---

113 
даражаси, оила пул даромадларининг ҳарид қобилияти каби хусусиятлар 
пайдо бўлди;
-
учинчидан, даромадлардан фойдаланишнинг янги йўналишлари 
қўшилди: мажбурий тўловлар ва бадаллар, чет эл валютасини, қимматли 
қоғозларни, шахсий мулкни сотиб олишга харажатлар, тижорат банкларига 
қўйилмалар.
Таъкидлаш жоизки, оила даромадларининг даражаси қанчалик юқори 
бўлса, унинг зарурий эҳтиёжини қондириш, саломатлигини сақлаш, дам 
олишни ташкил этиш, маълумот олиш, бўш вақтларини маданий тарзда 
ўтказиш имкониятлари шунчалик кўп бўлади.