B. N. O r I p o V u o 'K 372. 874(075) квк

2.4. GEOM ETRIK SHAKLLAR RASM INI C H IZ ISH
Kubning o ‘ziga qarab rasmini chizish
Kub — b a rc h a to m o n la r i, qirralari va bu rch ak lari bir-birig a 
teng b o 'lg a n g e o m e trik shakldir (21 - rasm ). Kub rasm ini birinchi 
m a r o t a b a c h iz is h g a k i ris h ilg a n d a a lb a t ta
rasm c h iz u v c h ig a
b u r c h a k k o 'r in is h g a ega b o 'lg a n h o ld a qo 'yilad i. C h u n k i, frontal 
h old a q o 'y ilg a n kub rasm c h iz u v c h ig a a n iq m a ’lu m o t b e rm a y d i. 
B u rc h a k h o ld a qo 'yilishi esa, k u b n in g u c h ta (ikki yoni va usti) 
t o m o n i n i k o ‘rish i m k o n in i b e ra d i. T o m o n l a r n i n g k o ‘rin ish i 
p e r s p e k t iv a h o d i s a l a r i n i h a m a n c h a g i n a y a x sh i k o ‘r s a t a d i. 
S h u n i n g d e k , k u b k u z a t u v c h i n i n g k o ' r i s h g o r i z o n t i — ufq 
c h iz i g 'id a n p a stg a , y a ’ni k u b n in g ustki t o m o n i k o ‘r in a d ig a n
h olda q o ‘yiladi.
K ub rasm in i chizish — u n in g u m u m i y balandligi va e nini 
an iq lab olish b ilan b o sh la n a d i va uni 2 1 - rasm d agid ek d a v o m
ettiriladi. R a sm g a e ’tib o r b erin g, k u b n in g u m u m iy balandligi 
va e nini t o p ib o lg ach , kub n in g sizga e n g yaqin tu rg a n qirra sid a n
ostki b u r c h a g in i belgilash, u n d a n tik c h iziq o 'tk a z is h , bu c hiziq 
asosida shu q irra b a landligini, u n d a n s o ‘ng kubn ing ikki yondagi 
ostki va u la r a sosid a yuqori b u rc h a k la r n i top ib , ularni tik c h iz iq -
lar v o s ita s id a b irla s h tir is h , s o 'n g r a y u q o rid a g i b u r c h a k l a r i n i
topish, ularni bir-biri bilan birlashtirish lozim b o i a d i . Bu birlash- 
tirishda a lb a tta perspektiva h o latlari va hodisalari n a z a rd a tu ti-
75

---

76
21- rasm. 
G eo m etrik shakllar rasm ini chizish.

---

ladi. R a s m c h iz u v c h ig a en g y a q in q irra , eng u z u n y oki eng 
b a la n d , u n d a n u z oq la shga n h a r b ir qirra va yuza esa qisqarib 
boraveradi. Buni 21- rasm dagi tasv irla rd a n yaqqol ku zatishingiz 
m u m k in . K u b n i b o ‘yash turli m ate ria l bilan va u su lla rd a baja- 
riladi.