Ishlab chiqarishdagi zararli omillar turlari, xususiyatlari va ularning odam organizmiga ta’siri

Ultrabinafsha nurlar
. Quyosh nuri spektri tarkibiga kiradigan ultrabinafsha nurlarning 
bakteritsid ta‘siri, gigiyenik jihatdan alohida ahamiyatga ega. Ultrabinafsha nurlar ta‘siri ostida 
bakteriyalarning rivojlanishi sekinlashib, bu nurlar yetarlicha uzoq ta‘sir ko‗rsatishi natijasida ularni 
nobud bo‘lishiga olib keladi. Sun‘iy ultrabinafsha nurlanishning bakteriotsid ta‘siridan havoni, 
suvni, sutni va boshqalarni zararsizlantirish uchun foydalaniladi.

---

Quyosh nurlariining spektrial tahlili natijalariga ko‘ra ultrabinafsha nurlar 1% ni tashkil 
etadi. Shu sababli xonalarga tabiiy ultrabinafsha nurlar tushib turishini ko‗paytirish uchun maxsus 
oynalardan foydalaniladi. 
Ultrabinafsha nurlarni yuzaga kelishiga, quyoshdan chiqayotgan nurlar, plazmali 
payvandlash uskunasi, cho‘g‘lamli va gaz razryadli yoritgichlar, lazerli hamda elektr gaz payvand 
qurilmalari manba sifatida xizmat qiladi. Utltrabinafsha nurlardan (tabiiy, sun‘iy) issiqxonalarda 
o‘simliklarning o‘sishini jadallashtirish maqasadida, veterinariya sanitariyasi binolari va 
laboratoriyalarida havoni tozalash (dezinfeksiyalash), chorvachilik komplekslarida chorva mollari 
va mo‘ynali hayvonlardan olinadigan mahsulot sifati va miqdorini oshirish maqsadida keng 
foydalaniladi. 
Ammo, ultrabinafsha nurlarning belgilangan me‘yordan oshib ketishi natijasida teri ostidagi 
kuyishlar, ko'zning o'tkir shikastlanishi, terining keksayishi, xatarli o'smalarning rivojlanishi 
ehtimolini oshiradi, havo tarkibidagi kimyoviy moddalar changi va gazi fotosfera reaksiyalarini 
rivojlanishi bilan organizmning nurga nisbatan sezuvchanligini oshiradi. 
Shu sabali ultrabinafsha nurlar bo‘lishi talab etiladigan yoki ishlab chiqarishning texnologik 
jarayonlari natijasida yuzaga keladigan ish joylarida, inson sog‘lig‘i uchun xavfsiz bo‘lgan ruxsat 
etilgan me‘yorlari SanQvaM №0142-03‖ Ishlab chiqarish muhitida ultrabinafsha nurlanishning 
sanitariya qoidalari va me'yorlari‖ hamda davlatlararo standartda - ГОСТ 12.4.308-2016 Система 
стандартов безопасности труда ―Cредства индивидуальной защиты глаз. Очки для защиты от 
лазерного излучения‖ belgilab qo‘yilgan.